دلتان آشوب است؟ شاید IBS دارید!

به گزارش مجله آیرخ، مهم نیست که تمام آزمایش های شما طبیعی هستند. مهم نیست که در بررسی های تکمیلی همه اعضای دستگاه گوارش شما سالم تشخیص داده می شوند. مهم این است که شما درد یا علایم ناخوشایند دیگری دارید و این درد خیلی وقت ها حسابی کلافه تان می کند. مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر وقتی برای اولین بار با علایم نگران کننده این

دلتان آشوب است؟ شاید IBS دارید!

دلتان آشوب است؟ شاید IBS دارید!

نویسنده:دکتر یاشا نهرینی

اگر روده تان تحریک پذیر است، بخوانید!

مهم نیست که تمام آزمایش های شما طبیعی هستند. مهم نیست که در بررسی های تکمیلی همه اعضای دستگاه گوارش شما سالم تشخیص داده می شوند. مهم این است که شما درد یا علایم ناخوشایند دیگری دارید و این درد خیلی وقت ها حسابی کلافه تان می کند. مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر وقتی برای اولین بار با علایم نگران کننده این بیماری روبرو می شوند، فکرشان ناخودآگاه به سمت بسکمک از بیماری های خطرناک دستگاه گوارش می رود. اما منفی بودن تمام تست های تشخیصی خیلی زود می تواند این نگرانی را از بین ببرد. هر چند دلخوش کردن به نتایج این آزمایش ها دردی را از بیمار دوا نمی کند. در مورد مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر این یک اصل است: باید بیمار درمان شود، نه آزمایش هایش!

این علایم ازکجا می آیند؟

نشانگان روده تحریک پذیر با مجموعه ای از علایم پرسروصدا ظاهر می شود و تا مدت ها بیمار را رها نمی کند. این بیماری با درد و احساس ناراحتی در ناحیه شکم و اسهال و یبوست های پی درپی ظاهر می شود. بسکمک از مبتلایان به این نشانگان از نفخ و اتساع شکم و همچنین احساس تخلیه ناکامل مدفوع گاه و بیگاه رنج می برند. با وجود این همان طور که پیش تر گفته شد آزمایش های معمول هیچ نشانی از اختلال را نشان نمی دهند. به همین دلیل تا امروز تنها چند فرضیه در مورد علت این بیماری مطرح شده است. معروف ترین این فرضیه ها بر این اصل پایدار است که راستاهای عصبی روده به مغز به علتی ناشناخته بیش از مقدار حساس شده اند. در نتیجه علایم اغراق شده ای را از فعل و انفعالات دستگاه گوارش به مغز مخابره می کنند. اما چه چیز باعث این تغییرها در راستا عصبی روده به مغز می شود؟

بعضی از پژوهش ها تا امروز این نظریه را مطرح کرده اند که عفونت شدید دستگاه گوارشی می تواند به این ناهماهنگی سیستم عصبی بینجامد. باوجود این درصد بالای افسردگی و اختلال های اضطرابی در مبتلایان به این بیماری نقش عوامل روانی را در پیدایش و تشدید علایم این بیماری تقویت می کند. در کنار این فرضیه ها گروهی هم این بیماری را در کنار بیماری های خودایمنی همچون لوپوس یا سلیاک قرار می دهند. به هر ترتیب بسکمک از متخصصان و پژوهشگران همچنان بر این باورند که نشانگان روده تحریک پذیر را نباید یک بیماری دانست؛ بلکه باید آن را یک اختلال کارکردی دستگاه گوارش به حساب آورد.

نقش درمان های مکمل در درمان نشانگان روده تحریک پذیر

طبیعت بیماری نشانگان روده تحریک پذیر به شکلی است که درمان قطعی برای آن وجود ندارد. یعنی داروهایی که برای بیماران تجویز می شوند، نمی توانند بیماری را به طور کامل از بین ببرند. بنابراین حدود نیمی از بیماران درصدد یافتن روش های جدیدتری برای درمان نشانگان روده تحریک پذیر هستند.

پروبیوتیک ها

تحقیقات نشان داده اند اگر روزانه 10 تا 100 بیلیون باکتری مفید وارد روده این بیماران بشود، بسکمک از علایم بیماری بهبود پیدا می کنند. پروبیوتیک ها همان باکتری های مفید هستند که تا به امروز گونه های زیادی از آنها شناخته شده اند. موثرترین پروبیوتیک ها عبارتند از لاکتوباسیل پلانتاروم و بیفیدوباکتریااینفانتیس. امروزه ماست هایی وارد بازار شده که حاوی این باکتری های مفید است. پزشکان به افراد دچار نشانگان روده تحریک پذیر توصیه می کنند این ماست ها را وارد رژیم غذایی روزانه خود کنند تا علایم روده ای آنها کاهش پیدا کند.

داروهای گیاهی

محصولات نعناع:

انواع محصول های این گیاه از جمله عرق نعناع و هم کپسول های نعنایی اثر مثبتی روی بیماری نشانگان روده تحریک پذیر دارند. طبق شواهد به دست آمده در تحقیق های مختلف، نعناع باعث تسکین علایم نشانگان روده تحریک پذیر می شود. البته نباید در مصرف کپسول های نعناع زیاده روی کرد. چون این داروی گیاهی، باعث شل شدن دریچه گوارشی بین معده و مری می شود. بنابراین ممکن است اسید معده را داخل مری پس بزند و باعث بیماری ریفلاکس شود. در ضمنً تهوع و سوزش اطراف مقعد هم دو عارضه جانبی کپسول نعناع هستند که به علت همین شل شدن اسفنکترهای گوارشی ایجاد می شوند.

ایبروگاست:

این شربت گیاهی حاوی عصاره 9 گیاه دارویی مختلف است. تحقیق ها و مطالعه های متعدد اثبات کرده اند که 4 هفته استفاده از ایبروگاست اثر فوق العاده ای در کم کردن علایم نشانگان روده تحریک پذیر دارد. در مورد استفاده از داروهای گیاهی به نام درمان مکمل بحث ها و مطالعه های زیادی اجرا شده است. نکته مهم در رابطه با این داروها این است که اثرگذاری آنها به مقدار درمان های اصلی بیماری نیست. علاوه بر آن گاهی باعث عوارض ناخواسته می شوند یا حتی در کارکرد داروی اصلی بیماری هم تداخل ایجاد می کنند. بنابراین چنین داروهایی همیشه باید تحت نظر پزشک معالج مصرف شوند.

سایر درمان ها

در مورد کارایی یوگا و طب سوزنی در بیماری نشانگان روده تحریک پذیر هم حرف ها و نظرهایی وجود دارد اما تا به امروز هیچ مطالعه علمی نتوانسته تاثیر مثبت چنین درمان هایی را در بیماری نشانگان روده تحریک پذیر اثبات کند.

نقش روان درمانی در درمان نشانگان روده تحریک پذیر

امروزه رابطه فکر با جسم یا ارتباط مغزی - روده ای به نام تئوری اصلی در ایجاد بیماری نشانگان روده تحریک پذیر مطرح است. بنابراین بیشتر مطالعه هایی که برای درمان این بیماری صورت می گیرد، حول و حوش همین محور است. طبق نتایج این مطالعه ها، روان درمانی، بسکمک از علایم نشانگان روده تحریک پذیر را از بین می برد. شناخت درمانی، رفتاردرمانی و هیپنوتیزم روش هایی هستند که تاثیر مثبت آنها در درمان اثبات شده است. هیپنوتیزم شرایط روانی فرد را بهبود می بخشد. شناخت درمانی و رفتاردرمانی هم روش هایی را به فرد می آموزند که قادر باشد در مقابل استرس های بیرونی واکنش مناسبی نشان دهد. بنابراین چنین استرس هایی کمتر باعث شروع علایم جسمی نشانگان روده تحریک پذیر خواهند شد. علاوه بر این روش ها، بهتر است بیماران نشانگان روده تحریک پذیر در مورد بیماری خود مطالعه کنند و آن را کاملا بشناسند. در سال 2006 مطالعه ای در ایالات متحده آمریکا انجام شد و نشان داد که بیشتر مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر بیماری خود را به درستی نمی شناسند، بنابراین استرس بیشتر و در نتیجه علایم شدیدتری را هم تجربه می کنند. حتی بعضی مبتلایان تصور می کنند این بیماری به سوءتغذیه شدید یا سرطان منجر خواهد شد. این تصورهای غلط باعث ترس از بیماری می شود. در صورتی که نکته اصلی در مقابله با این بیماری آرامش فکر و روان است.

نظر کارشناس/ دکتر عباسعلی محرابیان، متخصص گوارش و فوق تخصص آندوسکوپی

تاثیر رژیم غذایی بر نشانگان روده تحریک پذیر

شناخت غذاهای حساسیت آور در مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر یا IBS بسیار مهم است. نشانگان روده تحریک پذیر یک اختلال نهفته نیست؛ بلکه یک بیماری مزمن با علایمی مثل آروغ زدن، گاز معده، دردهای شکمی، اسهال، یبوست و همچنین اسهال (و گاهی یبوست) است. دقت کنید بعضی از علایم نشانگان روده تحریک پذیر می تواند علامت جدی گوارشی مانند بیماری های التهابی روده باشد پس برای تشخیص، نظر تخصصی پزشک ضرورت دارد. دستگاه گوارش ما فقط معده و روده نیست بلکه سیستمی پیچیده، متشکل از اندام هایی است که دارای آنزیم های ترشح کننده هستند و انقباضات عضلات آن باعث می شوند تا غذای خورده شده، انرژی شما را تامین کند. بهترین زمان انتقال یعنی طول مدتی که غذا را می خورید تا زمان دفع، باید 12 تا 18 ساعت باشد. اگر این تعادل دستگاه گوارش بر هم بخورد تشخیص مشکل ساده نیست. اما از علت های اولیه که علایم نشانگان روده تحریک پذیر را تشدید می کنند، غذاهای آلرژی زا هستند. هنگامی که شخصی به غذایی حساسیت دارد، بدنش به این غذا به نام یک مولکول بیگانه (آنتی ژن) نگاه می کند و سیستم ایمنی به آن حمله می کند و آنتی بادی در خون رها می کند.

شما می توانید از 2 راه تشخیص دهید که به چه نوع غذایی آلرژی دارید؛ می توانید رژیم غذایی خود را به دقت بررسی و غذایی را که حتی برای یک بار عامل آلرژی شده شناسایی کنید. راه دیگر انجام آزمایش خون است. وقتی غذای آلرژی زا را بشناسید با حذف آن از رژیم غذایی خود مانع بروز علایم نشانگان روده تحریک پذیر می شوید.

در طول رژیم غذایی حتما به حذف لبنیات و اینکه آیا به شیر حساسیت دارید، فکر کنید و آن را بیازمایید که آیا به آن آلرژی دارید یا نه. عده زیادی از بیماران مبتلا می گویند که به شیر حساسیت دارند و با حذف آن، آثارش را دیده اند. به خاطر بسپارید که کلسیم برای سلامت، لازم و برای ساختن استخوان ها، دندان ها و انعقاد خون لازم است و همچنین به اعصاب و عملکرد عضلات کمک می کند. اگر فرآورده های لبنی را از رژیم غذایی حذف می کنید، باید به فکر جایگزینی با سبزی ها و گیاهانی که منابع کلسیم اند، باشید و آن را جایگزین کنید. یک بیمار مبتلا به نشانگان روده تحریک پذیر به لاکتوز موجود در شیر مانند یک آنتی ژن نگاه می کند و برای مقابله با آن آنتی بادی تولید می کند. نتیجه این فقدان آنزیم برای لاکتوز در روده به وجود آمدن علایمی مانند آروغ، دردهای شکمی و اسهال است. تکرار این حالت یعنی تماس دایم با لبنیات می تواند دستگاه گوارش مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر را ضعیف کند. لازم است لبنیات را حذف کرده و کلسیم موردنیاز را از سبزی ها و میوه ها تامین کنید یا از شیر بدون لاکتوز استفاده کنید. برای تشخیص دیگر غذاهای آلرژی زا هم لازم است غذایی را که حدس می زنید مشکل ساز است حذف کنید و چند روز صبر کنید تا علایم را ببینید و همین طور همه غذاهای موجود در رژیم غذایی را امتحان کنید.

گفتگوی تکمیلی/ دکتر شهرام آگاه، فوق تخصص بیماری های گوارشی

7 سؤالی که درباره IBS زیاد می پرسند

مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر، کم و بیش، به طور تجربی با علایم بیماری خود آشنا هستند. با وجود این، یک فرد به ظاهر سالم، اگر بعضی علایم گوارشی را در خود مشاهده کند، باید برای پیگیری این بیماری به پزشک مراجعه کند. اگر فردی به تازگی علایمی مثل درد شکم همراه با تغییر قوام مدفوع یا تغییر در تعداد دفعات دفع مدفوع (اسهال، یبوست یا اسهال و یبوست متناوب) پیدا کرده، بهتر است به پزشک مراجعه کند. دکتر شهرام آگاه، فوق تخصص بیماری های گوارشی به 7 سوالی که درباره IBS زیاد می پرسند، پاسخ می دهد.

آیا سوءهاضمه و ترش کردن گهگاهی هم جزو علایم همین بیماری است؟ آیا می تواند نشانه ای از شروع بیماری باشد؟

سایر بیماری های گوارشی مثل سوء هاضمه یا ریفلاکس هم می توانند همراه نشانگان روده تحریک پذیر دیده شوند اما ریفلاکس یا سوء هاضمه به تنهایی IBS تلقی نمی شوند.

استرس تا چه مقدار در تشدید این بیماری نقش دارد؟

در بیشتر بیماران، استرس جسمی یا روحی روانی، علایم بیماری را تشدید می کند اما بسکمک از بیماران بدون استرس هم گاهی عود علایم یا بهبود را دارند. بنابراین استرس یک عامل است و عوامل دیگری که بعضا شناخته شده هم نیستند، در عود بیماری نقش دارند.

می گویند بعضی موادغذایی مثل عسل در بهبود علایم این بیماری نقش دارند. شما موافق اید؟ چه غذاهای دیگری روی این بیماری اثر دارند؟

بله؛ تغذیه نقش مهمی در کنترل و مهار این بیماری دارد. به نام نمونه، مواد محرک مثل قهوه و الکل بیماری را بدتر می کنند و برعکس بعضی مواد مثل نبات یا عسل طبیعی و بعضی گیاهان مثل نعناع، زیره و بابونه در کاهش نفخ بیمار و بارهنگ در کاهش اسهال بیمار موثر بوده اند.

می گویند ناشتا ماندن در حالت تشدید علایم، نقش تعیین کننده ای را در برطرف شدن علایم دارد. آیا این نظر از لحاظ علمی اثبات شده است؟

بعضی اوقات، بیماران با غذا خوردن دچار تحریک دفع مدفوع یا نفخ می شوند. در این بیماران، غذا خوردن، علایم را تشدید می کند اما این مساله، همیشگی نیست؛ یعنی دوره های تشدید علایم ربطی به نحوه رژیم و مصرف موادغذایی ندارند. در نتیجه، ناشتا ماندن هم تاثیری در بهبود علایم نخواهد داشت.

شیوه های پزشکی جایگزین همچون یوگا و هیپنوتیزم چه تاثیری بر این بیماری دارند؟

بعضی مطالعه ها موثر بودن این روش ها را حداقل به طور موقت در کاهش علایمی مثل درد و یبوست نشان داده اند.

آیا درمان پیشگیرانه ای هم برای این مشکل وجود دارد؟ این درمان ها عارضه ای هم دارند؟

در بیماران مبتلا پرهیز از مصرف مواد محرک و الکل و هم ورزش و پرهیز از استرس در جلوگیری از عود و تشدید علایم بیماری موثر بوده است.

IBS بیماری خطرناکی است؟

نه، IBS بیماری خطرناکی نیست و باید به بیمار اطمینان خاطر داد. مهم، رد بیماری های خطرناکی است که با IBS اشتباه گرفته می شوند مثل سوءجذب یا بیماری التهابی روده و پس از آنکه اطمینان حاصل کردیم بیماری IBS است بی خطر بودن را به بیمار اطمینان می دهیم.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون
انتشار: 8 مهر 1400 بروزرسانی: 8 مهر 1400 گردآورنده: ayrokh.ir شناسه مطلب: 1987

به "دلتان آشوب است؟ شاید IBS دارید!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "دلتان آشوب است؟ شاید IBS دارید!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید