پرورش هوش هیجانی؛ نشانه های هوش هیجانی چیست؟ - مجله آیرخ

در این مطلب می خوانید:

مولفه های اصلی هوش هیجانی

نشانه های هوش هیجانی

پرورش هوش هیجانی

مولفه های اصلی هوش هیجانی

هوش هیجانی مجموعه ای از مهارت ها و رفتارهاست. بنابراین می توان این مهارت ها را آموخت، توسعه داد و تقویت کرد. چهار مولفه اصلی آن عبارت هستند از:

• خودآگاهی
• خودکنترلی
• آگاهی اجتماعی
• مهارت های اجتماعی

خودآگاهی

خودآگاهی پایه و اساس هوش هیجانی است و سایر مولفه ها به آن بستگی دارند. خودآگاهی یعنی میزان توانایی ما در شناختن احساسات خود و تاثیری که می توانیم بر دیگران داشته باشیم. احساسات ما بر روحیه، رفتارها، عملکرد و تعامل ما با دیگران تاثیر می گذارد. اگر بتوانیم احساسات خود را درک کنیم، می توانیم رفتارهایمان را هم مدیریت کنیم.

خودکنترلی

خودآگاهی می تواند درهای خودکنترلی را به روی شما باز کند؛ این یعنی توانایی مدیریت احساسات و رفتارها. افرادی که قدرت کنترل خود را داشته باشند، می توانند در شرایط تنش زا و پراسترس آرام بمانند و بهترین انتخاب را داشته باشند. آن ها معمولا مثبت نگر هستند و می توانند خود را با هر شرایطی وفق دهند.

آگاهی اجتماعی

آگاهی اجتماعی یعنی توانایی درک احساسات دیگران، که یکی از مولفه های اصلی آن همدلی است. همدلی یعنی درک احساس دیگران، به اشتراک گذاشتن آن و کوشش برای بهبود این احساس. افرادی که آگاهی اجتماعی قوی داشته باشند، معمولا با اطرافیان خود مهربان هستند. این افراد دیگران را به خوبی درک می نمایند و سعی می نمایند احساساتشان را بهبود بخشند.

مهارت های اجتماعی

مهارت های اجتماعی شما را علاوه بر یک مدیر خوب، به یک انسان خوب هم تبدیل می نماید. این مهارت ها که شامل تاثیرگذاری بر دیگران، مدیریت تنش ها، کار تیمی و توانایی الهام بخشیدن به دیگران است، باعث ایجاد روابطی سالم و همچنین حفظ آن ها می گردد.

نشانه های هوش هیجانی

افرادی که هوش هیجانی پایین دارند، معمولا نشانه های رفتاری زیر را دارند:

• معمولا به سادگی دچار سوء تفاهم می شوند.
• به سادگی ناراحت می شوند.
• توسط احساسات خود غرق می شوند.
• در ابراز احساسات و نظر خود مشکل دارند.

اما نشانه های افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، به توضیح زیر است:

• ارتباطی را که بین احساساتشان وجود دارد، به خوبی درک می نمایند و می دانند چه رفتاری باید در مقابل آن ها داشته باشند.
• در مواقع استرس زا می توانند آرامش خود را حفظ نمایند.
• قادر هستند دیگران را در جهت هدفی مشترک تحت تاثیر قرار دهند.
• می توانند با سیاست خود افراد سخت گیر را کنترل نمایند.

پرورش هوش هیجانی

پرورش هوش هیجانی فرآیندی است که می تواند تمام طول عمر ادامه داشته باشد. مراحلی که در ادامه معرفی می کنیم، می تواند شما را به سمت شناخت بهتر خودتان، همدلی و بهبود مهارت های اجتماعی سوق دهد.

1. شناختن و نامگذاری احساسات خود

در حال حاضر چه احساسی دارید؟ می توانید نام احساسی را که الان دارید، بگویید؟ در شرایط استرس زا چه احساسی بر شما غالب است؟ این احساس منجر به چه واکنشی از جانب شما می گردد؟ آیا می توانید در آن شرایط کمی صبر کنید و در خصوص احساس خود فکر کنید؟ صرف لحظاتی برای فکر کردن به احساسات و نامگذاری آن ها، گامی اساسی به سمت پرورش هوش هیجانی است.

2. توجه کردن به رفتار خود

همانطور که در بالا گفتیم، مهم ترین نکته برای پرورش هوش هیجانی یادگیری مدیریت احساسات است. برای مدیریت احساسات هم در ابتدا باید آن ها را بشناسیم. زمانی که تمرین می کنید تا احساساتتان را بشناسید، به رفتار خود هم توجه کنید. دقت کنید وقتی احساس خاصی دارید، چه رفتاری از خود بروز می دهید و این رفتار چه تاثیری در زندگی روزمره تان دارد. آیا این رفتارها در روابط اجتماعی، بهره وری و یا احساس خوشحالی و خوشبختی شما تاثیری دارند؟

3. پذیرفتن مسئولیت احساسات و رفتار خود

این مرحله احتمالا چالش زاترین و البته مفیدترین مرحله باشد. چرا که با پذیرش مسئولیت رفتارهای خود و روبه رو شدن با نتایج احساسات خود درک بهتری از آن ها خواهید داشت و می توانید مدیریت احساساتتان را به دست بگیرید. در نتیجه تاثیر مثبت پذیرش مسئولیت رفتارهایتان را در تمام زمینه های زندگی خواهید دید.

4. پاسخ دادن، به جای واکنش نشان دادن!

تفاوتی ظریف اما عمیق میان این واکنش و پاسخ وجود دارد. واکنش، حاصل ناخودآگاه انسان است و افراد معمولا پس از تجربه یک محرک عاطفی، به صورت ناخودآگاه واکنش نشان می دهند. اما پاسخ حاصل ذهن خودآگاه انسان است و فرد پس از این که احساس خود را درک کرد، تصمیم می گیرد چه پاسخی در قبال آن داشته باشد.

5. همدلی کردن با خود و دیگران

یکی دیگر از مراحل پرورش هوش هیجانی همدلی کردن است. همدلی یعنی درک این که چرا کسی احساس یا رفتار خاصی دارد و توانایی برقراری ارتباط با او به وسیله این درک. این موضوع در خصوص خودمان هم صدق می نماید. از خود آغاز کنید و زمانی که احساس یا رفتار خاصی دارید، از خود بپرسید چرا چنین احساسی/رفتاری دارم؟ شاید در ابتدا پاسخ تان نمی دانم باشد. اما این کار را ادامه دهید و در خصوص احساسات و رفتارتان از خود سوال کنید. پس از مدتی خواهید دید پاسخ های بهتری در قبال سوال ها دارید.

6. ایجاد کردن محیطی مثبت

همانطور که مهارت های بالا را تمرین می کنید (خودآگاهی، مسئولیت پذیری و همدلی)، زمان بگذارید و ببینید در راستای کسب این مهارت ها، چه چیزی در زندگی تان بهتر شده است و چه زمانی احساس بهتری نسبت به خود و زندگی دارید. ایجاد محیط مثبت نه تنها کیفیت زندگی را بهبود می بخشد بلکه می تواند برای اطرافیان نیز مسری باشد.

7. از دیگران بازخورد خواستن

از مدیر، همکار، دوست و … خود بخواهید هوش هیجانی شما را تشریح نمایند. برای مثال می توانید بپرسید نظرشان در خصوص رفتار شما در شرایط سخت چیست؟ چقدر با شرایط سازگار هستید؟ چقدر با دیگران همدلی می کنید؟ رفتارتان با اطرافیان چطور است؟ و…

سخن پایانی

در آخر باید به یاد داشته باشید پرورش هوش هیجانی فرآیندی همیشگی است. می توانید در تمام طول زندگی برای بهبود مهارت های خود کوشش کنید. حتی وقتی احساس می کنید مهارت های تان تکمیل شده است، باید به تمرین ادامه دهید. قطعا مزیت های بیشمار هوش هیجانی بالا را در زندگی خود و دیگران خواهید دید. می توانید با مراجعه به مطلب مهارت ارتباط موثر بادیگران، از هدایت های آن نیز بهره ببرید.

در آخر لطفا نظرات و پیشنهادت خود را با ما و همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.