بسیاری از افسانه های ایرانی می توانند به اثر نمایشی مجذوب کننده تبدیل شوند - مجله آیرخ

محمد نجاری در ابتدای این مراسم ضمن ابراز خرسندی از اعیاد قربان و غدیر و بعلاوه شادباش روز ملی قلم، درباره تعریف افسانه گفت: بسیاری از افسانه های ایرانی به علت برخورداری از موضوعاتی همانند عشق، حسادت، عجایب و فراطبیعی، رویدادهای شگفت انگیز، شاهزادگان و حیوانات سخنگو قابلیت تبدیل به یک اثر درماتیک را دارند. شناخت عناصر اصلی دراماتیک و تطبیق آن با طرح های اصلی و فرعی به همراه ایجاد فضای نمایشی باعث می گردد که طرح ساده یک افسانه به یک اثر ماندگار نمایشی تبدیل گردد.

بازآفرینی، بازپرداختی آزادانه از اثر اولیه است

وی بازآفرینی را تعریف کرد و اضافه نمود: بازآفرینی به معنی آفرینش دوباره آثار، بازپرداختی آزادانه از اثر اولیه در جهت هدف و مقصود، هدف منبع اولیه یا کاملا متفاوت با آن است. نویسنده اجزا و عناصر افسانه کهن را به گونه ای کنار هم قرار می دهد که اثر در عین حال که اثر نو و مستقلی به شمار میرود، نشانه های اولیه اثر را هم در خودش حفظ نموده باشد.

نجاری درباره تأثیر ادبیات نمایشی گفت: بهره گیری از قابلیت های ادبیات نمایشی در بازآفرینی افسانه ها برای بچه ها در کنار توجه به ویژگی های شاخص و شاخص افسانه ها و درک صحیح از شیوه تأثیرپذیری از ویژگی های آثار پیشینیان، شیوه مناسب برای استفاده میراث ادبی گذشته ملت ها و انتقال اندیشه های ارزنده و سازنده گذشته سرزمین مان به نسل امروز است. خلق یک اثر نو با تغییر شکل و چارچوب اثر پیشین، از نتایج این شیوه است.

بسیاری از افسانه های ایرانی ظرفیت تبدیل به یک اثر نمایشی مجذوب نماینده را دارند

وی در ادامه درباره ویژگی های دراماتیک افسانه بیان نمود: بسیاری از افسانه های ایرانی به علت دارا بودن عناصر دراماتیک از جمله درون مایه، کشمکش، گره افکنی، گره گشایی، بحران، فضا، حالت و سرانجام مناسب، ظرفیت تبدیل به یک اثر نمایشی مجذوب نماینده را فراهم می نمایند. در صورت وجود عناصر و ویژگی های دراماتیک در یک افسانه، نویسنده اقتباس گر می تواند با شناخت و تقویت این عناصر و با استفاده از شیوه هایی مانند اقتباس و بازآفرینی، بر مبنای اصول نگارش خلق آثار دراماتیک خلق کند.

نجاری درباره ضرورت استفاده از افسانه ها برای ادبیات نمایشی گفت: ادبیات نمایشی زبان گویاست. اگر امروز هالیوود در دنیا حرف اول را می زند و بسیاری از ریختارهای فرهنگی و تغییرات فرهنگی در دنیا رخ می دهد، بسیاری از آنها از راه آثار نمایشی است.

ادبیات عامیانه به شدت تحت تأثیر باورهای مردمی است

این محقق و پژوهشگر درباره ادبیات عامیانه بیان نمود: افسانه ذیل ادبیات عامیانه تعریف می گردد. ادبیات عامیانه نوعی از ادبیات است که با اجتماع و بستر فرهنگ علومی که در آن شکل گرفته است، تعامل زیادی دارد و به شدت تحت تأثیر باورهای مردمی است و با تمام سطوح ادبی و فرهنگی جامعه ارتباط برقرار می نماید. ادبیات عامیانه، پاره ای از میراث فرهنگی ادبیات را شکل می دهد؛ آن چیزی که امروزه به آن میراث معنوی می گویند. ادبیات عامیانه از اصولی پیروی می نماید که در توسعه ادبیات نقش دارد.

وی ادامه داد: گونه های ادبیات عامیانه به سه بخش نظم، نثر و زبان عامیانه تقسیم می گردد. ویژگی های ادبیات عامیانه عبارت اند از: داستان در داستان بودن، قهرمان و ضدقهرمان، ایستایی و قدرت گرایی، فقر و ثروت، خیر و شر، عشق و نفرت، مرگ و زندگی و... .

افسانه ها بغض فروخورده جامعه رعیتی است

نجاری درباره تعاریف مختلف افسانه این طور صحبت کرد: برخی ها افسانه را کوشش انسان آغازین برای شناخت دنیا می دانند. تعدادی افسانه را روایت خدایان می دانند که توجیه نماینده پدیده های طبیعی است. افرادی افسانه ها را لایه ژرف اندیشه انسانی می دانند. فلسفیون افسانه را پاسخ به پرسش های فلسفی انسان ابتدایی می دانند. افسانه ها بغض فروخورده جامعه رعیتی است. برخی ها افسانه را خمیرمایه دین می دانند. با افسانه می توانیم بگوییم هرچیزی چگونه به وجود آمده و در نهایت افسانه ها باید به انسان امید ببخشند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم به صورت کلی و با استفاده از تعاریف متعدد، افسانه را تعریف کنیم، می توانیم برای آن چند ویژگی در نظر بگیریم. افسانه یعنی رویدادی که در زمان اولیه رخ داده، سامانی که متفاوت با واقعیت هاست، دغدغه ها و شناخت اولیه مردم از دنیا و به صورت کلی افسانه یک ویژگی دارد که باعث شده است، ماندگار گردد و آن ویژگی، قابلیت تبدیل مردم عادی به اَبَرقهرمان و اَبَرانسان است.

خواندن افسانه برای بچه ها باعث ایجاد خودباوری و انگیزه و هم ذات پنداری در او می گردد

نجاری درباره تأثیر افسانه بر کودک و نوجوان گفت: کودک با شنیدن افسانه ها نه تنها با سرگذشت پیشینیان آشنا می گردد؛ بلکه باعث ایجاد خودباوری، انگیزه و هم ذات پنداری در او می گردد. امروزه در خوانش افسانه ها برای بچه ها از روایت های نوی استفاده می نمایند که همین موضوع باعث می گردد روحیه پرسش گری در کودک تقویت گردد؛ چرا که افسانه ها برای کودک امروز پرسش ایجاد می نمایند. گمان می کنم اگر در این حوزه آموزشی دقیق گام برداریم، دیگر نباید نگران از دست دادن اسطوره ها باشیم.

وی درباره نحوه بیان افسانه ها به بچه ها امروزی بیان نمود: برترین افسانه، افسانه ای است که به جای صرفِ قصه به توضیح رویدادها بپردازد، دارای عناصر تکرار و ضرب آهنگ باشد، متناسب با سلیقه مخاطب امروز باشد و بهتر است شخصیت ها کودک و نوجوان باشند که برای فهم بچه ها راحت تر باشد. بعلاوه باید افسانه بدون مقدمه وارد داستان گردد؛ چرا که این روش مناسب تر است. افسانه های ساده و کوتاه برای بچه ها و افسانه های پیچیده و طولانی برای نوجوانان مناسب است.

ادبیات کودک و نوجوان وظیفه دارد امید و شادی را ترویج دهد

وی در سرانجام مطرح کرد: احتیاج است گاهی اوقات شخصیت های افسانه را کم یا زیاد کنیم؛ کشمکش بین قهرمان و ضدقهرمان ایجاد کنیم، تعریف صحنه ها با ترانه های کودک و نوجوان صورت بگیرد، کنش های گفتاری به کنش های رفتاری تبدیل گردد و در سرانجام حفظ نگاه خوش بینانه و سرانجام خوش افسانه بسیار لازم است. باید آثاری را خلق کنیم که امید و انگیزه بیفزاید؛ چرا که ادبیات کودک و نوجوان وظیفه دارد امید و شادی را ترویج دهد. در کنار همه این موارد، موسیقی و لالایی در کنار بیان افسانه می تواند تأثیرگذاری آن را تشدید کند.

در جشنواره سال جاری تأکید ما روایت افسانه های بومی است

در سرانجامی این نشست، مجتبی حاذق درباره برگزاری سومین جشنواره آواز ققنوس گفت: شیوه نامه سومین جشنواره آواز ققنوس روز هجدهم تیرماه، مصادف با روز ملی ادبیات کودک و نوجوان ارائه خواهد شد. در سومین جشنواره ققنوس، علاوه بر حضور همکاران کانون، یک بخش آزاد هم در نظر گرفته ایم. بعلاوه علاوه بر بخش داستان کوتاه، بخش شعر را هم در نظر گرفته ایم. علاقه مندان می توانند از امروز یعنی چهاردهم تیرماه تا بیست وپنجم شهریورماه آثار خود را ارسال نمایند. امیدواریم که در زمینه بازنویسی خلاق، تولیدات خوبی صورت گیرد. در جشنواره سال جاری تأکید ما روایت افسانه های بومی است و نقش هویتی که افسانه ها دارند، برای ما خیلی مهم است.

در این مراسم از کتاب آواز ققنوس و پوستر سومین جشنواره آواز ققنوس رونمایی شد.منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران