سوغات گرگان چیست؟ - مجله آیرخ

باور اغلب پژوهشگران بر این است که واژه استرآباد از دو لفظ استر و آباد تشکیل شده. استر یا استار در زبان مازندرانی به معنای ستاره است؛ در حالی که همین واژه در زبان فارسی معنای الاغ می دهد. به گفته برخی مورخان در زمان زردشت که ایرانیان ستاره ها را مظهر نور مقدس می دانسته اند، این شهر را بناکرده و به نام شهر ستاره ها نامیدند.

بعلاوه نام این شهر را برگرفته از نام استر همسر یهودی خشایارشا می دانند. خواجه ابوالحسن بیهقی در تاریخ خود از این شهر به لفظ استارباد یادکردهاست چنان که نام کتاب معروف دکتر منوچهر ستوده یعنی از آستارا تا استارباد برگرفته از همین نوشتار بیهقی است.

از تاریخ این شهر کهن که بگذریم، بهتر است سری به سوغاتی های خوشمزه و صنایع دستی زیبای آن بزنیم. در این مطلب به آنالیز سوغاتی های گرگان می پردازیم، با ماه همراه باشید تا این خوراکی های خوشمزه و صنایع دستی زیبا را بهتر بشناسید.

خوراکی ها

سوغات گرگان مثل دیگر شهرهای شمالی ایران از تنوع بسیاری برخوردار است. محبوب ترین سوغاتی های شهر گرگان، شیرینی های سنتی است که در کارگاه های شیرینی پزی و قنادی درست می شوند. بعلاوه بانوان گرگانی به مناسبت های مختلف، این شیرینی های فوق العاده را می پزند. نان زنجبیلی (لوزی)، نان خرمایی، حلوا اماج، سرغبیلی، نان شیرمال و نان پادرازی از جمله این شیرینی ها هستند.

نان زنجبیلی

نان زنجبیلی (زنجفیلی)، یکی از شیرینی های سنتی گرگان است که صندلی خوبی در مهمانی های مردم این شهر دارد. نان زنجبیلی از آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل تهیه می گردد و عموماً ازنظر شکل ظاهری لوزی است. ترکیب زنجبیل طعم عالی به این شیرینی می دهد. علاوه بر این، مصرف شیرینی زنجبیلی، به دلیل زنجبیل موجود خواص درمانی بسیاری دارد.

نان خرمایی

نان خرمایی، سوغات دیگر شهرهای ایران هم است؛ اما ازآنجاکه خیلی خوشمزه است و در هوای سرد باعث گرمی بدن می گردد در گرگان هم از زمان های دور پخت می شده است.

حلوای اماج

حلوای اماج یا حلوای اماچ سوغات مخصوص شهر گرگان محسوب می گردد که زنان هنرمند گرگانی باوجود سختی زیاد در تهیه آن، برای عید نوروز از قدیم الایام درست می کردند. حلوا اماج از آرد گندم، عسل، روغن، پودر پسته، بادام، هل و گلاب تهیه می گردد.

سرغربیلی

سرغربیلی شیرینی سنتی دیگر، مخصوص شهر گرگان است. شاید تا به امروز نام آن را نشنیده باشید. مواد تشکیل دهنده آن اعم از آرد، مایه خمیر، پودر قند، شیر و شکر از مواد اصلی تهیه آن است.

نان پادرازی

نان پادرازی نوعی نان محبوب در بین مردم گرگان است. نان پادرازی بسیار نرم است و خوردن آن راحت است. مواد تهیه نان پادرازی روغن، آرد، گلاب و سیاه دانه است و به دلیل استفاده نشدن شکر در تهیه آن، برای افرادی که دیابت دارند مفید است.

صنایع دستی

صنایع دستی گرگان الهام گرفته ازآنچه است که طبیعت در اختیار مردم این منطقه گذاشته است. بخش بزرگی از صنایع دستی شهر گرگان مربوط به اقوام ترکمن است که نگاه هر بیننده ای را به خود جذب می نماید که هرکدام جلوه زیبایی رادارند. برای بازدید از صنایع دستی شهر گرگان می توانید به مجموعه خانه امیر لطیفی که امروزه به اسم موزه صنایع دستی گرگان ثبت شده است بروید و از تماشا این آثار هنری ساخته شده به وسیله هنرمندان گرگانی از زمان های دور لذت ببرید.

قالیچه ترکمن

قالیچه ترکمن یکی از شاخص ترین صنایع دستی گلستان است که به دلیل سبک و ظاهر منحصربه فرد صندلی ویژه ای دارد. بافت قالیچه ترکمن به وسیله، دار و به صورت افقی و فارسی باف انجام می گردد؛ و طرح های آن به صورت اشکال هندسی الهام گرفته از زندگی ساده عشایر، باورها و سنتشان در دوران گذشته بوده است و طرح به کار رفته در هر طایفه و ایل با دیگری فرق دارد. بعلاوه در کنار قالیچه های زیبا، قالی و پشتی دست بافت اقوام ترکمن استان گلستان بی نظیر است.

ابریشم بافی

ابریشم بافی یکی از هنرهای سنتی مردم گرگان است که درگذشته رونق بیشتر داشته، به طوری که اغلب لباس های مردم این منطقه از ابریشم تهیه می شد مانند شال، روسری، روسری و لباس. امروزه بیشتر این لباس ها در مرنامات ویژه استفاده می شوند. بعلاوه لباس هایی مانند لباس قرمز کونیک که لباس سنتی ترکمن هاست از ابریشم تهیه می گردد. یکی از مناطقی که همچنان به صورت سنتی به بافت پارچه مشغول هستند، مردم روستای کسر از توابع شهرستان کلاله است.

زیورآلات

یکی از هنرهای اصیل مردم گرگان و اقوام ترکمن ساخت زیورآلات زیبا است که درگذشته با نقره ساخته می شدند و برای زینت بخشیدن به آن از سنگ های قیمتی استفاده می کردند. این هنر ارزشمند از زمان های دور نسل به نسل گشته و به زمان حال رسیده است و در حال حاضر می توان زیورآلات زیبایی را دید که درگذر زمان با دیگر هنرها همانند حکاکی تلفیق شده و جلوه زیبایی پدید آمده است. طرح هایی که روی این زیورآلات زیبا دیده می گردد بیشتر گل و گیاه و نقش های مختلفی است و به دلایل برخی اعتقادات خاص از طراحی موجود زنده خودداری می نمایند. امروزه به جای نقره از برنج و ورشو هم استفاده می نمایند که ارزش کمتری نسبت به نقره دارند و برخی اوقات برای بالا بردن ارزش آن از ورق طلا یا آب طلا استفاده می نمایند. زیورآلات تولیدشده ترکمن بیله زیک، گل آقا، سام سوله و گردنی هستند.