سلطان به سلامت باد! سینمای باشکوه آل پاچینو و مرور فیلم های شاخص او - مجله آیرخ

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

آلفردو جیمز پاچینو، در 25 ایپریل 1940، در محله افسانه ای خلاف کارهای نیویورک، هارلم، به جهان آمد. وقتی تنها دو سال داشت، پدر و مادرش از هم جدا شدند. بعد از آن، مادرش او را به آن یکی نام خلاف مشهور، برانکس، برد تا با والدین خودش زندگی نمایند. اصلیت مادرش، رز جراردی، به نام محبوب ما برمی گردد: کورلئونه در سیسیل! سرگرمی اش این بود که فیلم هایی را که می دید و کاراکترهایش را به یاد بسپارد و صدا و حرکاتشان را تقلید کند. او تحصیلاتش را خیلی خوب پی نگرفت، در حقیقت اصلاً پی اش را به صورت رسمی نگرفت و در 17 سالگی درس را رها کرد. سر همین موضوع هم با مادرش مشاجره کرد و خانه را ترک کرد. بعد از آن انواع کارهای بی اهمیت را انجام داد تا بتواند زندگی اش را بگذراند. قاعدتاً زندگی در برانکس تاثیرات خودش را داشت و یک بار در 21 سالگی بخاطر حمل اسلحه دستگیر شد. در بین تمام این حوادث، دنبال علاقه اش، بازیگری، هم بود ولی وقتی که می خواست با گروه زیرزمینی تئاتر نیویورک کار کند، از شدت بی پولی، شب هایی را در خیابان می خوابید. وقتی آل 22 ساله بود، مادرش فوت کرد، همان روزها، پدربزرگش هم فوت کرد و او تقزیباً بی پناه ماند.

آل که با تمام سختی ها عاشق بازیگری بود، با کوشش های مختلف در سال 1966خود را به استودیوی هنرمندان (The Actors Studio) رساند که استادی چون لی استراسبرگ در آن جا بود (بعدها آل عضو دائمی آن جا شد). استراسبرگ را حتماً در پدرخوانده 2 به یاد می آورید! حدود سال 1968، آل پاچینوی جوان در یک اپیزود سریال N.Y.P.D. بازی کرد. این اولین کار جدی اش، غیر از تئاترهای بود که تا آن موقع بازی می کرد. در سال 1969 با من، ناتالی برای اولین بار وارد جهانی پرده نقره ای شد. اما جهانی سینما با او کارها داشت، یک فیلم دیگر و ناگهان، در سال 1972، پدرخوانده! فکرش را کنید که چه نام هایی دنبال نقش مایکل بودند: رابرت ردفورد، وارن بیتی، جک نیکلسن، و رابرت دنیرو! همه با پشتوانه ای مطمئن تر و جا پاهایی محکم تر از این جوانی که هنوز کار واقعاً قابل دفاعی در سینما نداشت! غیر از فرانسیس فورد کاپولا، هیچ کس او را مناسب این نقش نمی دانست. اما این جوان ایتالیایی- آمریکایی آن قدر عالی بود که برای این نقش نامزد اسکار نقش مکمل گردد. در دوره ای که از 5 نقش مکمل مرد، سه تایش از فیلم پدرخوانده در لیست نامزد ها بودند (جیمز کان در نقش سانی و رابرت دووال در نقش تام، وکیل خانواده) جایزه به جوئل گری در فیلم می کده (Cabaret) می رسد، اما مارلون براندوی کبیر برای نقش دُن ویتو کورلئونه اسکار را می برد.

حالا دیگر آل هر پیشنهادی را نمی پذیرفت، همه از او انتظار کار سطح بالا داشتند. در سال 1973، یکی از به یاد ماندنی های سینما باز به واسطه او خلق شد: سرپیکو که داستان پلیس پاکی است که میان همکاران رشوه گیر و جنایت کاران خطرناک گرفتار شده و ملهم از یک داستان واقعی بود. باز هم آل نامزد اسکار می گردد، اما این بار برای بهترین بازیگر مرد و در میان نام هایی مانند جک نیکلسن، رابرت ردفورد، مارلون براندو و جک لمون. جایزه را جک لمون برای فیلم نجات ببر (Save The Tiger) می برد. آل پاچینو برای سرپیکو گلدن گلوب می گیرد.

سال 1975، کاپولا قسمت دوم پدرخوانده را می سازد، و دُن مایکل را میان هزاران مشکل گرفتار می کند، ولی عوضش راه را برای نامزدی دوباره آل باز می کند. ولی از میان او، نیکلسن، داستین هافمن، آلبرت فینی و آرت کارنی، جایزه به کارنی برای فیلم هری و تونتو (Harry & Tonto) می رسد. آل، شجاعانه انتخاب می کند و بعد از ظهر سگی و کاراکتر سانی وورتزیک را برمی گزیند و طبق انتظار، یک شاهکار خلق می کند. سومین نامزدی پیاپی برای بهترین بازیگر نقش اول در رقابت با جک نیکلسن، جیمز ویتمور، ماکسیمیلیان شل و والتر ماتائو را به نیکلسن می بازد که بالاخره بخت در خانه اش را زده بود و او هم یک فیلم شاهکار داشت، پرواز بر فراز آشیانه فاخته (One Flew Over The Cuckoos Nest). باور نکردنی است که او چهار سال متوالی، چهار کاراکتر برتر جهانی سینما را بازی می کند و اسکار را نمی برد. به هر حال، همه به خوش اقبالی تام هنکس نیستند که دو سال متمادی بازی خارق العاده یشان چشم داوران را بگیرد و صاحب اسکارشان کند. اما برای همین نقش به همراه نقش دُن مایکل در پدرخوانده 2، جایزه بافتا را نصیب خود می کند.

آل بعد از این همه بداقبالی، دو سالی در سینما ظاهر نمی گردد تا سال 1977 که بابی دیرفیلد را بازی می کند و باز دو سال می گذرد و در و عدالت برای همه نقش آفرینی می کند. دوباره بعد از وقفه ای 5 ساله نامزد بهترین بازیگر مرد می گردد. در رقابت با داستین هافمن، رُی شایدر، جک لمون و پیتر سلرز، این بار به داستین هافمن می بازد که در کرامر علیه کرامر (Kramer vs. Kramer) در کنار مریل استریپ بازی نموده بود و هر دو اسکار گرفتند، مسلماً این برای آل از آن جا ناراحت نماینده بود که او ایفای نقش در این فیلم را رد کرد. ناگهان آل سقوط می کند و دو انتخاب بد انجام می دهد. Cruising و نویسنده! نویسنده! -هرچند، برای این فیلم آخری نامزد جایزه گلدن گلوب می گردد- که صدای انتقاد تمام منتقدان را بلند می کند.

بعد ناگهان نقش خیره نماینده تونی مونتانا را در صورت زخمی بازی می کند، ولی این بار داوران اسکار حتی او را نامزد نمی نمایند. آل برای این که حرکت سینوسی اش را کامل کند، یک انتخاب بد دیگر می کند و در انقلاب ایفای نقش می کند. ناگهان تمام منتقدان پایشان را روی گلوی آل پاچینو می گذارند و انقلاب را، یکی از بدترین فیلم های تاریخ بشر می خوانند و انگشت اتهام به سوی آل می گیرند. این اتفاق تلخ، او را برای چهار سال از پرده دور نگاه می دارد. بعد از این وقفه طولانی، آل پاچینو با دریای عشق بازگشت که فیلمی درام و جنایی بود و بازی قابل قبولی ارائه داد.

سال 1990، نوبت قسمت سوم سری پدرخوانده بود، این قسمت هرچند نمایش گر تلخ ترین حوادث زندگی دُن مایکل بود، اما مسلماً در برابر قسمت اول و دوم نفس کم می آورد، با این حال، بهترین ماجرای فیلم، حضور نازنین آل پاچینو بود. بعد از پذیرش این همه نقش درام و تلخ، آل که دیگر 51 ساله شده دوباره ریسک می کند و نقشی کمدی را در دیک تریسی می پذیرد. اتفاقاً این نقش به مذاق اهالی آموزشگاه اسکار خوش می آید و پس از 11 سال، دوباره او را نامزد اسکار می نمایند، برای دومین بار، او در بخش بازیگر نقش مکمل نامزد می گردد. حالا بماند که در این بخش، بازی اندی گارسیا را برای پدرخوانده 3 پسندیدند و نامی از واپسین اجرای دُن مایکل در بهترین بازیگر مرد نبردند! غیر از این دو، بروس دیویسن، گراهام گرین و جو پشی نامزد بودند. چه انتظاری دارید؟ باز جایزه به آل پاچینو نرسید! جو پشی برای رفقای خوب (GoodFellas) جایزه را برد.

سال 1991، یک فیلم رمانتیک را پذیرفت: فرانکی و جانی و جانی دوست داشتنی فیلم شد. سال 1992، دو فیلم عالی بازی می کند: گلن گاری گلن راس با جمعی از ستارگان و در نقش بازاریابی که به طور اعصاب خردکنی همیشه برنده است و البته بوی خوش زن در نقش سرهنگ نابینا، فرانک اسلید! در سال 1993 برای هر دو نقش نامزد اسکار می گردد. برای اولی در بخش بازیگر نقش مکمل و برای دومی در بخش بهترین بازیگر مرد. در این بخش، فیلم های خارق العاده و بازی های عالی ای حضور داشتند، مثل دنزل واشینگتن، کلینت ایستوود و رابرت داونی جونیور. گمان می کنم کمیته اسکار این بار، از این همه نامزدی و جایزه ندادن به برترین کاراکترهای ممکن که او خلق نموده بود، شرمسار شد و آل پاچینو همه آن ها را از رو برد! بالاخره اسکار نصیبش شد! این تا امروز، آخرین باری بود که او نامزد اسکار شد. علی رغم آن که او، بازی های چشم گیری در روش کارلیتو و مخمصه انجام می دهد.

اما آل پاچینو به دنبال امتحان زمینه ای تازه بود. برای همین کارگردانی و بازی در جستجوی ریچارد، بر اساس نمایشنامه ویلیام شکسپیر را به عهده می گیر. فیلمی نیمه مستند و نیمه داستانی. پس از آن در فیلم هایی مثل دانی براسکو، وکیل مدافع شیطان بازی می کند. با شروع قرن 21، دوباره بر جایگاه کارگردانی می نشیند و قهوه چینی را کارگردانی و بازی می کند. و چند سال بعد در سریال فرشتگان آمریکایی در نقش رُی کوهن بازی می کند و بخاطرش گلدن گلوب می گیرد. در تاجر ونیزی همه منتقدان او را تنها نکته مثبت و ستاره فیلم دانستند. آخرین اثر سینمایی اکران شده او، قتل عادلانه، که پس از مخمصه همکاری رو در روی دیگری برای آل و رابرت دونیرو به شمار می آید، انتقادهای زیادی را در پی داشت. اما پروژه هایی که در پیش دارد، مثل شاه لیر در نقش اصلی، مریم مادر مسیح در نقش هرود خونخوار و دالی و من: یک داستان سورئال در نقش سالوادور دالی، نقش هایی است که می تواند افسانه سازی او را کامل کند.

آل پاچینو در طول زندگی حرفه ایش بعضی فیلم های پرآوازه را هم برای ایفای نقش رد کرد، مانند متولد چهارم جولای، جنگ های ستاره ای، اینک آخرالزمان و زن زیبا. آل پاچینو، اصولاً سیگارکش قهاری است. البته از صدای خش دار و آن خنده های ته حلقی ترسناک تعیین است! به هرحال، او به خودش لطف نموده و اعتیادش را از چهار پاکت سیگار در دهه 80 به دو پاکت در اوسط دهه 90 رساند! بازیگری است که به شدت در نقشش فرو می رود و با آن ها زندگی می کند، برای سرپیکو یک راننده خلاف کار را دستگیر کرد و برای بوی خوش زن، مدتی را در آسایشگاه کهنه سربازان ویتنام ماند. آل پاچینو، آثار تئاتری در خوری هم دارد و تقریباً هر بلیط نمایش هایی که در آن حاضر است، به قیمت 100 دلار فروخته می گردد. به جز او، جیمی فاکس (برای ری و جانبی) و بری فیتزجرالد (در سال 1945) تنها بازیگرانی هستند که در یک سال، هم زمان نامزد بهترین بازیگر نقش اول و بهترین بازیگر نقش مکمل در اسکار شده اند. رنگ محبوبش، مشکی است. در اوایل کارش، کمدی های استندآپ هم کار می کرد که طبق گفته خودش حالا به هرکس می گوید، حرفش را باور نمی نمایند. الک بالدوین که با او در گلن گاری گلن راس و در جستجوی ریچارد کار نموده، تز 65 صفحه ای درباره سبک بازیگری متُد آل پاچینو نوشت تا از NYU مدرک بگیرد. جز او، مارلون براندو، جنیفر جونز، تلما ریتر و الیزابت تیلور چهار بار پشت سر هم نامزد اسکار شده اند. سخن حکیمانه ای دارد که می گوید: کسی که بر حماقتش پافشاری کند روزی عاقل می گردد. He who persists at his folly will one day be wise

او بازیگری است که علاقه دارد با ایراد یک سخنرانی نفس گیر در هر فیلم، به نوعی یک امضا در فیلم ها از خود به جای بگذارد.

امروز،41 سال از ورودش به سینما گذشته و تا امروز 45 فیلم یا سریال (دو تایش در مرحله تولیدند) به سینمادوستان هدیه داده، با تمام افت و خیزها، بازیگر متد و شاگرد برحق لی استراسبرگ است. کمی به خاطراتمان از او فکر کنیم. مایکل جوانی که مسئولیت خانواده ای بر دوشش هست و خیلی تنهاست. پلیسی که در بیمارستان با گوشی ناشنوا شده و زخمی افتاده و همکارانش برایش کارت پستالی فرستاده اند که در آن آرزوی مرگش را نموده اند -یادتان هست صورتش برای گریه جمع شد و خود را نگه داشت؟- و همین حرکت، توضیح تمام مقاومتش در سرپیکو بود. تونی مونتانا، جوانی غیرتی که می خواست جهان از آنش گردد و صحنه آخرین شورش دیوانه وارش. وینسنت هانا که با مجرمی که به دنبالش هست پشت میز رستوران می نشیند. سرهنگ اسلید بددهان که تمام فیلم منتظری کسی جوابش را بدهد ولی ناگهان دلت می خواهد برادرزاده گستاخش را خفه کنی و واقعاً وقتی پسر جوان را برای خرید سیگار می فرستد تا خود را بکشد، اشکت را در می آورد (کدام بازیگری می توانست آن سکانس خارق العاده تانگو را بازی کند، جز خود آل؟!)، شیطان ترسناکی که بالاخره چیره می گردد و تو را تسلیم می کند، ریچارد مکار، وقتی سقوط می کند و در برابر مرگ ناگزیر فریاد می زند: یک اسب، در برابر پادشاهیم! شایلاک که دیگر پست نیست، و هم دلش می شوی وقتی در باران فریاد می زند: Its My Revenge!

حقیقت آن است که وقتی از آل پاچینو حرف می زنیم، داریم از خدای بازیگری سخن می گوییم. او سلطان بازی سازان است و امروز، 70 ساله است. باشد که سلطان، همیشه به سلامت و کامروایی بزید! با عشق و احترام به مردان فوق العاده ای چون مایکل کورلئونه، تونی مونتانا، سرپیکو، کارلیتو، فرانک اسلید، ریچارد و حتی شیطان به روایتش، که هم زمان در کالبد آل زندگی می نمایند باید تمام قد ایستاد و تشویقش کرد. این جا، پرده می افتد. اما سینمای آل پاچینو ادامه خواهد یافت، برای همیشه!