شرایط 8 روستای حاشیه سد گتوند که زیر آب رفتند - مجله آیرخ

به گزارش اعتماد، ارتفاع آب در دریاچه سد گتوند از ابتدای سال جاری کم کم بالا آمد و هشت روستا در شهرستان های لالی و مسجدسلیمان در شمال خوزستان را زیر آب مدفون کرد. روستا های پابرآفتاب، تنگ هلیل، رگ هلیل، گل انبار، چال ناک، چم لوند، تلخاب تاجدین و پرنوشته در دو طرف دریاچه سد، دوباره زیر آب رفته اند که گزارش آن با عنوان فریاد زیر آب پیش تر در اعتماد منتشر شد. تصاویر تازهی که از روستای تلخاب تاجدین به اعتماد رسیده نشان می دهد که آب دریاچه نسبت به هفته گذشته بالاتر آمده و وارد خانه های بالادست تر هم شده و اکنون همه روستا غرق شده است.

جمعیت هلال احمر خوزستان بعد از حدود یک ماه از آبگرفتگی روستاها، نخستین گزارش خود را عصر پنجشنبه ارایه داده و از اعزام گروه امدادی به روستای تلخاب تاجدین در مسجدسلیمان به علت آبگرفتگی خبر داده، اما هیچ صحبتی درباره شرایط سایر روستا های گرفتار سیلاب سد گتوند به میان نیاورده است. بنا بر گزارش روابط عمومی هلال احمر خوزستان، امروز پس از اطلاع از بالا آمدن پساب سد گتوند، ارزیابی انجام و عوامل امدادی آمادگی لازم را برای پوشش امدادی، توزیع اقلام زیستی و اسکان اضطراری روستاییان اعلام کردند که به همین خاطر پنج خانوار در روستای تلخاب اسکان داده شدند. هلال احمر تا انتها وقت پنجشنبه پوشش لازم را انجام خواهد داد.

قربانی سیلاب

سد گتوند در 10 کیلومتری گتوند واقع شده است که در مردادماه 1391 با وجود نقدها کارشناسان و فعالان محیط زیست افتتاح و به عنوان فاجعه ملی مشهور شده است. این سد سال جاری بعد از چند خشکسالی، 98 درصد از حجم مخزنش پر شده و ارتفاع آب در دریاچه سد، به بیشترین حدش رسیده است. تراز آب در سد گتوند اکنون بیش از 230 متر و حجم آب پشت سد 4.7 میلیارد مترمکعب است که حداکثر تراز نرمال سد است. سد گتوند در زمان آبگیری 41 روستا را به زیر آب برد، بدون آنکه تعدادی از روستا ها به تملک وزارت نیرو درآمده باشد. این روستا ها در زمان ترسالی، با بالا آمدن تراز آب در مخزن سد شاهد آبگرفتگی و غرق شدن خانه و مزارع خود هستند. چنانکه در یک ماه گذشته 6 روستای لالی و مزارع گندم شان زیر آب رفته اند. در روز های اخیر انتشار ویدیو هایی از آبگرفتگی روستای تلخاب تاجدین و به زیر آب رفتن خانه ها با واکنش های بسیاری روبرو شده است.

یونس داوودی از اهالی روستای تلخاب تاجدین به اعتماد می گوید: آب سد گتوند، حالا وارد خانه های بالادستی هم شده و حیاط و اتاق ها را پر نموده. سقف یکی از خانه ها ریخته، وسایل منزل مان خراب شده و بعضی را هم جابه جا کردیم. سال جاری با توجه به بارندگی ها، محصول گندم پرباری داشتیم که نتوانستیم همه آن را برداشت کنیم و بخش زیادی از آن زیر آب ماند و از بین رفت. تردد ما با قایق است و یک جاده از پشت روستا هم وجود دارد که مسیر دورتری دارد. چون در محاصره آب هستیم، نتوانستیم به روستای پرنوشته برویم، اما اهالی می گویند که آب در آنجا هم بالا آمده و برق شان را قطع نموده اند.

در سال های 1398 و 1399 نیز که بارندگی زیاد بود، مخزن سد گتوند حداکثر آبگیری را داشت و روستا های آب ماهیک و مسجدسلیمان را به زیر آب برد و خسارت های زیادی به اهالی وارد کرد.

داوودی می گوید: با این اوصاف تا یک ماه دیگر شرایط به همین صورت خواهد بود و درگیر آبگرفتگی خواهیم بود. به همین علت بسیاری از خانواده ها را به شهر های اطراف مثل مسجدسلیمان منتقل کردیم و تنها چند خانواده برای مراقبت از احشام و وسایل به جای مانده اند که در چادر زندگی می نمایند. 40 راس گوسفند در این آبگرفتگی تلف شدند و مابقی گاو و گوسفند و گاومیش ها را به منطقه ها بالادست تر بردیم.

او با بیان اینکه هیچ هشداری به اهالی روستا درباره آبگرفتگی داده نشده بود، ادامه می دهد: هیچ کدام از مسوولان به سراغ ما نیامده. فقط هلال احمر صبح پنجشنبه برای آنالیز آمد و غروب هم مقداری مواد خوراکی و پنج چادر برای مان آوردند و گفتند که چادر ها را بعدا باید پس بدهیم.

داوودی می گوید: روستای تلخاب تاجدین 15 خانوار دارد. به اهالی گفته شده که این روستا در حریم سد واقع شده است، اما پولی بابت خرید زمین ها و خانه های مان تا به امروز دریافت نکردیم و همه مکاتبات و شکایت های ما هم بی نتیجه مانده است. بار ها درخواست کردیم که برای ما شهرک تازهی بسازند تا به آنجا نقل مکان کنیم، حتی حاضریم زمین آن را خودمان بدهیم، اما گوش شنوایی نبود. حالا بعد از پیگیری ها و مراجعات مکرر به فرمانداری مسجدسلیمان قرار شد 17 خرداد هیاتی از تهران بیاید که نیامد و می گویند 30 خرداد خواهد آمد تا مساله تملک را حل نماید و جای روستای تازه را معین کند.

بلاتکلیفی 15 ساله

مسوولان سد گتوند پیش از این مدعی شده اند که با رعایت همه قوانین و با یک هیات کارشناسی شامل منتخب مردم، منتخب دستگاه اجرایی و مورد تایید دوطرف (مرضی الطرفین)، تملک ها انجام گرفته، ادعایی که اهالی روستا ها رد می نمایند.

در سال های گذشته سه استاندار خوزستان در نامه هایی به وزرای وقت نیرو خواهان پرداخت حق و حقوق روستا های حاشیه سد گتوند شده اند. در چند مصوبه استانداری و فرمانداری نیز بر ساخت شهرک به عنوان جایگزین روستا ها تاکید شده. بعلاوه فرمانداری لالی در یکی از مکاتبات خود در تاریخ آبان 96 اعلام نموده که خسارت وارده به 300 هکتار عرصه در روستای تلخاب تاجدین، 150 هکتار عرصه در پرنوشته و سرپر، 141 هکتار عرصه در گاورا لب رود، 400 هکتار عرصه در سربیشه، 139 هکتار عرصه و اعیان در رگ هلیل جبران نشده، بعلاوه 6 میلیارد تومان طبق مدارک کارشناسی شده و ادعای مالکان در روستای گلزاری پابرآفتاب و تنگ هلیل به مالکان پرداخت نشده است.

پیمان مولایی سرپرست فرمانداری مسجدسلیمان از آنالیز موضوع به وسیله یک تیم کارشناسی امور حقوقی وزارت نیرو خبر داده و به ایسنا گفته است: در خصوص آبگیری همه هشدار ها داده شده و حتی جلسه هماهنگی با تعدادی از اهالی روستا برگزار نموده ایم. به گفته او، از سال 1388 که بحث تملک در اطراف سد گتوند انجام شد، عمده زمین ها و خانه ها خریداری شد، اما چند خانواده به علت اختلافات حقوقی و به علت اینکه روی قیمت به توافق نرسیده اند، در روستا به جای مانده اند.

حمید دنیا بین معاون فرمانداری مسجدسلیمان نیز به اعتماد می گوید: طبق گزارشی که بخشداری داده، هلال احمر عصر پنجشنبه مقداری اقلام خوراکی و چادر برای روستای تلخاب تاجدین آورده و قرار است یک موتور برق به صورت موقت بیاورد. ما به اهالی اعلام کردیم که برای جابه جایی روستا به محل تازه در خارج از حریم سد و گرفتن کد روستایی آمادگی داریم، اما برای گرفتن حق و حقوق شان باید از جای دیگری پیگیری نمایند.

مکاتبات بسیاری با استانداری، سازمان آب و برق، مدیریت سد گتوند و مدیریت بحران استانداری اجرا شده و جلسات متعددی نیز برگزار کردیم که هیچ کدام به نتیجه نرسیده. در خصوص اخیر، از مدیریت سد گتوند درخواست کردیم که اقدام فوری برای پایین آوردن سطح آب انجام دهند که روستا ها دچار مشکل نشوند و خطرات احتمالی را هم آنالیز و برطرف نمایند.