آلودگی هوا یا کرونا؛ کدام مرگبارتر است؟ - مجله آیرخ

به گزارش روزنامه همشهری، وحشت از همه گیری کرونا در جهان از همان ابتدا فلج کننده بود. دولت های مختلف برای مدیریت عواقب همه گیری اقداماتی سریع، سختگیرانه و قاطع به اجرا گذاشتند تا جان شهروندان و در گام بعدی اقتصاد های خود را نجات دهند. از همان ابتدا آمار های مرگ ومیر به صورت لحظه ای در پایگاه های اینترنتی ثبت و اعلام شدند و رقابت جهانی برای یافتن واکسن و دارو های درمان کرونا به سرعت آغاز شد. تمامی این تلاش ها امروز و پس از گذشت تقریبا 2 سال از زمان ثبت اولین مورد ابتلا به کرونا در جهان و بعد از کشف و توزیع واکسن آن به این نقطه رسیده است: حدود 258 میلیون مورد ابتلا و بیش از 5 میلیون و 168 هزار مورد مرگ.

نکته جالب توجه درمورد آنچه طی 2 سال گذشته در جهان رخ داده این است که بحرانی تقریبا مشابه همه گیری، سال هاست که جهان، یا دست کم کلانشهر های جهان را درگیر خود ساخته است: آلودگی هوا. اما شاید به این دلیل که عوارض ناشی از استنشاق هوای آلوده بلافاصله بروز پیدا نمی کند، و شاید به دلیل کمتر بودن آسیب های اقتصادی آلودگی هوا نسبت به کرونا، اقداماتی که برای مدیریت، کنترل و درمان آن در پیش گرفته می شوند تا به امروز بی اثر بوده اند. این بی فایده بودن سیاست های مدیریتی را می توان با مقایسه آمار مرگ ومیر ناشی از کرونا و آلودگی هوا به خوبی لمس کرد. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود 6 تا 7 میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند. وب سایت بلومبرگ نیز با استناد به پژوهشی تازه در سیتی کالج لندن، از مرگ سالانه 10.2 میلیون نفر در جهان بر اثر آلودگی هوا خبر می دهد. این درحالی است که طی 2 سالی که از آغاز همه گیری کرونا در جهان گذشته است، سالانه حدود 2.5 میلیون نفر قربانی بیماری شده اند. این به آن معنی است که اندازه مرگ جهانی به خاطر آلودگی هوا بین 2 تا 4 برابر مرگ ناشی از کروناست.

مقایسه 2 آمار جهانی

تا انتها سال 2019 چین و هند بالاترین نرخ مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوا را در جهان به ثبت رساندند. براساس آمار پایگاه استاتیستا، چین با ثبت یک میلیون و 848 هزار مورد مرگ و هند با ثبت یک میلیون و 667 هزار مورد مرگ رتبه های اول و دوم جهانی را داشته اند. پس از آن پاکستان با 235 هزار و 700 مورد، نیجریه با 197 هزار و 600 مورد، اندونزی با 186 هزار و 300 مورد مرگ در رتبه های سوم تا پنجم جهان ایستاده اند. این درحالی است که آمار مرگ ومیر ناشی از کرونا در چین سالانه 2 هزار و 318 مورد و در هندوستان سالانه 232 هزار و 955 مورد ثبت شده است. همچنین در پاکستان سالانه 14 هزار و 331 نفر، در نیجریه هزار و 487 نفر و در اندونزی 71 هزار و 872 نفر بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده اند. به بیانی دیگر، اندازه مرگ ومیر سالانه ناشی از آلودگی هوا در چین 797 برابر مرگ به خاطر کرونا بوده است؛ در هندوستان این رقم به 7 برابر و در پاکستان به 16 برابر می رسد. نکته مهم تر اینجاست که آلودگی هوا نه تن ها به خودی خود بیشتر از کرونا جان انسان ها را می گیرد، بلکه توانایی ویروس کرونا را هم در گرفتن جان انسان ها تقویت می کند.

همدستی آلودگی هوا و کرونا

گروهی بین المللی از پژوهشگران از جمله محققان موسسه ماکس پلانک، پاییز سال گذشته با انجام پژوهش هایی به این نتیجه رسیدند که آلودگی هوا خطر مرگ ناشی از ابتلا به کرونا را افزایش می دهد. براساس این پژوهش، 15 درصد از مرگ ومیر های ناشی از ابتلا به کرونا در جهان بر اثر قرارگیری طولانی مدت بیماران در معرض ذرات معلق موجود در آلودگی هوا بوده است. به گفته محققان، ذرات معلق، عروق خونی را به شیوه ای مشابه ویروس کووید-19 تخریب می کنند و شرایطی مناسب تر را برای آلوده کردن سلول های ریه برای ویروس فراهم می کنند.

براساس این پژوهش که نتایج آن سال گذشته در نشریه علمی Cardiovascular Research منتشر شده است، اندازه تاثیر آلودگی هوا بر مرگ ومیر ناشی از کرونا در اروپا 19 درصد، در آمریکای شاقتصادی 17 درصد و در شرق آسیا 27 درصد بوده است. به گفته محققان، اگر پیش از همه گیری کرونا راهکاری برای مهار آلودگی هوا در جهان اندیشیده شده بود، امروز آمار مرگ ومیر ناشی از کرونا در جهان روی رقم کمتری می ایستاد. به بیانی دیگر، درصورت آلوده نبودن هوا، در انگلیس 6 هزار نفر و در آمریکا 40 هزار نفر کمتر جان خود را از دست می دادند. در سال 2003 هم با تلاش محققان دانشگاه کالیفرنیا آمریکا، ارتباط مستقیمی میان نرخ مرگ ناشی از سارس و آلودگی هوا کشف شده بود. در این شرایط تصور اینکه در 2 سال گذشته چند نفر از شهروندان آلوده ترین شهر های جهان به واسطه همدستی کرونا و آلودگی جان خود را از دست داده اند، چندان سخت نخواهد بود.

آلوده ترین شهر های جهان

در سالی که جهان درگیر بیماری واگیردار تنفسی شد، نفس کشیدن در هوای پاک بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرد. اما واقعیت همیشه با نیاز های حیاتی بشر همخوانی ندارد. براساس آمار جهانی در سال 2020، از میان 100 شهر آلوده جهان، 46 شهر به هند تعلق داشته اند. پس از آن، چین با 42 شهر، پاکستان با 6 شهر، بنگلادش با 4 شهر و اندونزی و تایلند هرکدام با یک شهر رتبه های بعدی آلوده ترین شهر های جهان را به ثبت رسانده اند. در تمامی این شهر ها اندازه تراکم ذرات معلق 2.5 میکرونی بیش از 50 واحد بوده است.

شرایط هند در مقایسه با دیگر کشور ها در مجموع از هر نظر بدتر است. در فهرست سالانه 10 شهر آلوده جهان، 9 شهر متعلق به هند بوده است؛ یعنی شهر های قاضی آباد، بلندشهر، بیسراخ جلال پور، بیوادی، نویدا، نویدای بزرگ، کانپور، لکهنو و دهلی نو، در هند واقع شده اند. البته شهر هوتان واقع در غرب سین کیانگ چین، رتبه اول را در میان آلوده ترین شهر های جهان داشته است. شهر های قاضی آباد، بلندشهر، بیسراخ جلال پور، بیوادی، نویدا، نویدای بزرگ، کانپور، لکهنو و دهلی در رتبه های بعدی آلودگی جهان در سال 2020 قرار گرفته اند.

آلودگی؛ معضل همیشگی دهلی نو

زندگی عادی در دهلی نو برابر است با کشیدن 6 نخ سیگار در روز. تراکم ذرات معلق 2.5 میکرونی در آسمان مرکز هندوستان به ظاهر معضلی حل نشدنی می آید. به ویژه در فصل های سرد شرایط آلودگی وخیم تر می شود، زیرا کشاورزان هندی برای تولید گرما، پسماند های زمین های کشاورزی خود را آتش می زنند. تکرار این معضل در ماه های اخیر در هند باعث شد تا مقامات مجبور شوند سیاست های کرونایی را برای مهار آلودگی در پیش بگیرند: از چند روز گذشته تمامی مدارس و دانشگاه های دهلی نو به دلیل وخامت آلودگی هوا برای مدتی نامشخص تعطیل شدند. همچنین تمامی پروژه های ساخت وساز در این شهر موقتا متوقف شده و از 11 نیروگاه زغال سنگ، فقط به 5 نیروگاه اجازه فعالیت داده شده است. تراکم ذرات معلق 2.5 میکرونی در این شهر حدود 34 برابر بیشتر از شاخص سازمان بهداشت جهانی است. ترکیبی از آلودگی ناشی از خودرو ها و صنایع، گردوغبار و سوزاندن زباله مسبب اصلی آلودگی دهلی نو شناخته شده است. براساس گزارش نشریه پزشکی لنست، در سال 2019 تقریبا 1.67 میلیون نفر از شهروندان هندی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده اند.