دلم می خواهد آتش به پولم بزنم، بجای ویلاسازی در شمال، سرمایه ام را به هنر آورده ام - مجله آیرخ

جهت دریافت خدمات ساخت ویلا کردان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرنگاران، امیر حسین شفیعی، تهیه نماینده و کارگردان تئاتر گفت: در کشور ما تهیه نمایندگی تئاتر مفهوم تقریبا نوظهور و جدید محسوب می گردد که اندکی بیش از یک دهه عمر دارد. اتفاقی که در تئاتر افتاد، این بود که بسیاری به عنوان تجربی تهیه نماینده شدند. نمایش ها در مقطع زمانی طولانی، با حمایت دولت روی صحنه می رفت. ما در تهران یا شهر های دیگر سالن های خصوصی نداشتیم. تعدادی سالن در اختیار دولت یا وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی بود. قرارداد های حمایتی با گروه ها می بستند و هزینه را پرداخت می کردند و گروه نمایش خود را روی صحنه می برد. دقیقا از زمانی که بحث خصوصی سازی در تئاتر به وجود آمد و حمایت های مالی به صورت دایمی که دولت انجام می داد، از فراوری تئاتر برداشته شد، اگر نمایشی می خواست روی صحنه برود، نیاز به این بود که پولی وجود داشته باشد که بگردد کار های ابتدایی را انجام داد. تعدادی سرمایه گذار وارد تئاتر شدند. در سال های بعد پای کسانی دیگر را در تئاتر باز کرد که سبقه تهیه نمایندگی نداشتند.

علی جعفری در برنامه زنده گیومه رادیو نمایش با امیر حسین شفیعی، تهیه نماینده و کارگردان تئاتر به گفتگوی جنجالی در خصوص مسایل مربوط به تهیه نمایندگی تئاتر پرداخت:

آیا تهیه نمایندگی تئاتر جزو مشاغل پر خطر محسوب می شوند؟

از لحاظ مالی در شرایط کنونی جامعه ما خیلی پر خطر است. مخصوصا که هیچ تعریف خاصی وجود ندارد. ضوابط و قوانین مشخصی وضع نشده است. البته عموما در کشور ما مسایل و پدیده ها به وجود می آیند و بعد برایش تصمیم گیری می نمایند. همانطور که تئاتر خصوصی در سال های پیش ایجاد شد و بعد تصمیم گرفتند که چطور آن را ضابطه مند و قانون مند نمایند. ما سال هاست که تایتل تهیه نمایندگی در پوستر نمایش ها درج می گردد بدون اینکه بدانیم تهیه نماینده کیست و چه وظایفی دارد و اصلا چه کسی می تواند تهیه نماینده باشد. امروز هر فردی بیرون یا درون جامعه تئاتر برای آغاز پیشکسوت، بزرگ تر، چهره های سرشناس به عنوان تهیه نماینده حضور دارند و هیچ ضابطه ای وجود ندارد و متاسفانه با تمام سختگیری هایی که شورای ارزشیابی و نظارت بر تئاتر انجام می دهد در خصوص محتوا و فرم اجرا و آثار، اما می بینیم که در حوزه تهیه نمایندگی هر کسی اسمش به عنوان تهیه نماینده درج می گردد. واقعا خیلی از مسایل و مسائل را هم به وجود آورده است. یعنی بسیاری از افرادی که ورود می نمایند، تخصص کافی را ندارند و اینکه شرایط خوبی برای گروه تئاتری به وجود نخواهد آورد.

امروزه دو دسته در تئاتر و بخش خصوصی تفکیک می شوند. اول کسانی که از مجموعه تئاتر وارد حوزه تئاتر با تجربیات خود شدند. دوم کسانی هستند که بدون داشتن کوچکترین سابقه وارد شدند و تهیه نماینده شدند. شاید این بحث از اختلاط دو مفهوم به وجود آمده است. ما در سینما، سرمایه گذار و تهیه نماینده داریم. شاید هم یکی باشد به لحاظ حقیقی و حقوقی، اما وقتی بحث به تئاتر کشیده می گردد، منظور ما یک نفر هست. یعنی کسی که سرمایه گذاری می نماید. به صورت نقد یا اعتباری وارد تئاتر می نماید که نمایش روی صحنه برود. بحث سرمایه گذاری، صرفا مالی است، اما وقتی در خصوص تهیه نمایندگی صحبت می کنیم، تهیه نماینده سینما تخصص فنی در حوزه سینما دارد. آیا به دلیل این نیست که ما در تئاتر هنوز این مساله را داریم، چون تهیه نماینده، سرمایه گذار است؟

اصلا ما نمی دانیم که از عنوان تهیه نماینده در تئاتر، چه مفهومی می رود. کاملا درست می گویید. امروز، آفت ها و اتفاقاتی دارد به وجود می آید که خیلی خطرناک است. تصور کنید که دوستی پیدا می گردد به عنوان مثال مبلغ 50 میلیون یاری می نماید و نامش به عنوان تهیه نماینده و قراردادی می بندد با گروه که شما 70 میلیون تومان باید به من برگردانید. یعنی گروه باید به کسی که 50 تومان داده، 70 میلیون برگرداند؟

یعنی از سرمایه گذاری هم تبعیت نمی نماید؟

نه اصلا چیزی فراتر است. اسم این نمی تواند تهیه نمایندگی باشد. به نظر من یک فعال مالی است. از این دست اتفاق بسیار وجود دارد. البته نکته ای را هم بگویم. چرا این شرایط در تهیه نمایندگی به وجود می آید؟ یکی از دلایلش این است که ضوابط و قانونی وجود ندارد و هر کسی می تواند ورود کند. متاسفانه بیش از دو سال است که من و 5 نفر از دوستانم پیگیر آیین نامه و اساسنامه تشکیل کانون تهیه نمایندگان خانه تئاتر هستیم و این آیین نامه نوشته شده و دو سال رویش کار کردند. با کانون کارگردانان و فعالان حوزه تهیه نمایندگی در سینما مشورت کردیم و حتی با هیات مدیره صحبت کردیم، اما کماکان این آیین نامه سرگردان است و تصمیم برایش گرفته نشده است. ما اعتراض داریم به عنوان بخشی که می خواهد به فراوری تئاتر یاری کند و اعتقاد داریم که باید قانون مند و نظام مند گردد و هر کسی با هر ایده ای نباید درحوزه تئاتر ورود پیدا کند. بخش سرمایه گذاری باید از تهیه نمایندگی جدا گردد.

شرط کارگردانی عضویت در انجمن کارگردانی خانه تئاتر و شرط بازیگر شدن هم عضویت در انجمن بازیگران نیست. پس شرط تهیه نمایندگی هم در صورتی که کانون مرتبط راه بیفتد، عضویت در آن کانون نیست. نکته بعدی اینکه کسانی می توانند عضو کانون و انجمن شوند که سابقه داشته باشند. چون سینما صنف است، اما تئاتر صنف نیست. کانون تهیه نمایندگان اگر راه بیفتد، یکی از شرایط عضویت این است که سه تا پنج اثر را تهیه نمایندگی نموده باشد. خب اگر این کار را نموده باشد، تهیه نماینده است دیگر!

این بخش را گذاشته ایم که ابتدا سه اثر را در تئاتر سرمایه گذاری نمایند و سپس وارد تهیه نمایندگی گردد.

یکی از مباحث این است. چند نمایش را تهیه نمایندگی نموده ای؟

حدود 15 اثر.

تهیه نماینده در سینما وقتی 10 فیلم تهیه نموده باشد، کل جامعه سینمای ما، او را به عنوان تهیه نماینده قبول دارد. شما 15 نمایش را تهیه نموده اید؛ بنابراین یک تهیه نماینده حرفه ای در تئاتر محسوب می شوید. وقتی خود شما که با این همه تجربه و تعداد نمایش، می گویید کسی که می خواهد وارد این کانون گردد، سه نمایش سرمایه گذاری نموده باشد، پس شما دوستان که کوشش می کنید این اتفاق خوب بیفتد، فکرتان این است که سرمایه گذار و تهیه نماینده یک نفر است. مثلا خود من، علی جعفری، فرض کنید، بیایم و سه نمایش هر کدام، 70-60 میلیون پول بگذارم. آیا حایز شرایط این هستم که بیایم و عضو کانون شوم؟

سرمایه گذاری یک بخش است و تهیه نمایندگی بخش دیگر. اما اگر قرار است که کسی وارد حوزه تهیه نمایندگی گردد، بهتر است ابتدا در نقش مدیر فراوری، مجری طرح یا سرمایه گذار فعالیت کند، برادری خود را به جامعه تئاتر ثابت کند و بعد وارد تهیه نمایندگی گردد. این که خیلی بدتر است که هر کسی از راه نرسیده، تهیه نماینده تئاتر گردد. هویتی وجود ندارد. تعدادی از کجا و با چه سرمایه ای آمده اند؟ عمدتا این ها اسم هستند.

آیا با چه سرمایه ای آمده اند به ما مربوط می گردد؟

شاید به ما مربوط نگردد. اما از کجا معلوم، سرمایه گزافی را چطور وارد تئاتر می نمایند؟

اصلا ربطی ندارد. هیچ کسی نه تنها در ایران بلکه در هر جای جهان، می تواند بگوید سرمایه ات از کجا آمده است؟ این وظیفه محاکم قضایی است آن هم در صورتی که مساله ای داشته باشد. پول دارم و دلم می خواهد که به جای اینکه بروم در شمال، ویلاسازی کنم، می آیم و در تئاتر سرمایه گذاری می کنم. به خودم مربوط است و اصلا می خواهم آتش بزنم به پولم.

حوزه تئاتر از لحاظ مالی سودده نیست. من به عنوان تئاتری نظرم را می گویم. ما در تئاتر مثل حوزه سینما با کار صرف مالی روبرو نیستیم. کار تئاتر قرار است که فراوری اندیشه کند. اگر قرار باشد فردا 10 نفر با میلیارد ها سرمایه وارد تئاتر شوند و تئاتر را به سمت فضای تجاری سوق دهند، که البته من مخالفش نیستم، اما این نگرانی وجود دارد که این بی قانونی فرصت هایی را برای کسانی ایجاد کند که نسل خانواده تئاتر برایش مهم نیست. مقوله تئاتر اهمیتی ندارد. باید محافظت گردد.

وقتی که متولی اصلی ماجرا یعنی اداره کل هنر های نمایشی، نمی خواهد یا نم یتواند حمایت مالی انجام دهد، چه باید کرد؟ یا فراوری تئاتر متوقف گردد یا سرمایه از بیرون وارد تئاتر گردد. باید حفاظت و صیانت گردد. اما کسی که پول دارد و وارد تئاتر می گردد را مگر می توان گفت که تو حق نداری وارد شوی؟ یا بگوییم که این پول را از کجا آورده ای؟ این جمله که پول خودم است و دوست دارم در تئاتر هزینه کند و جمله معروف سرمایه گذاران است.

اگر ما قانون مند شویم، حداقل می توانیم از فضای تئاتر صیانت کنیم.

این قانون را که باید بگذارد؟

ما تعدادی جوان، این دغدغه ها را در قالب آیین نامه نوشتیم و چندین بار هم بازنویسی کردیم و حتی حاضریم این را در اختیار رسانه ها قرار بدهیم. اعتقاد داریم قانون مند بودن، بهتر از بی قانونی است. الان هیچ قانونی وجود ندارد. یک اثر هنری فراوری می گردد که روز دوم و سوم بلیت هایش فروش نمی رود، از کار بیرون می رود و خداحافظی می نماید. طرف تهیه نماینده است، اما یک قرارداد با عواملش نمی نویسند. من از طرف خانواده تئاتر می گویم، حضور تهیه نماینده یعنی امنیت نسبی برای عوامل و کارگردان، اما وقتی امنیت نمی آرود و هزار چالش به وجود می آورد و گروه را تنها می گذارد، چه تهیه نمایندگی است؟ من به عنوان تهیه نماینده به سراغ کارگردانی بروم که بگویم نیاز جامعه این است و این متن و نمایش را کار کنید. الان کجا این اتفاق می افتد؟

آیا با اداره کل هنر های نمایشی، مذاکره کردید؟

تعامل ما بیشتر با خانه تئاتر بوده است. اما صحبت این بوده که بعد از تشکیل کانون، تفاهمنامه ای را انجام دهیم که حداقل اگر تهیه نماینده ای بخواهد فعالیت کند، با تایید و نظر این کانون بتواند ورود پیدا کند. ما پرونده های مالی بسیاری را مرور کردیم. دعوا هایی که کارگردانان و بازیگران با تهیه نمایندگان دارند. الان هم کارگردان ها فکر می نمایند که تهیه نماینده هم مثل بازیگر می ماند که اگر نباشد، تئاتر شکل نمی گیرد. واقعا اینطور نیست. برخی از مجری طرح های ما حسابدار مجموعه هستند. تخصصی ندارند. وقتی گروه نمایشی تکیه کند بر توانایی هنری خودش، قطعا می تواند خیلی کار ها را بدون تهیه نماینده پیش ببرد. کاری که دو یا سه نفر بازیگر دارد چه تهیه نماینده ای نیاز دارد. وقتی که یاری هزینه هنر های نمایشی را دریافت می نماید. مساله اینجاست که چه کاری نیاز به تهیه نماینده دارد و چه کاری ندارد. گروه های نمایشی ما نباید ظرفیت واقعی خود را فراموش نمایند. وقتی بحث تهیه نمایندگی وارد تئاتر گردد که ظرفیت های گروه را از دست دادیم. گروه های نمایشی از هم پاشیدند. به جای اینکه بر توانایی های بازیگران و عوامل تکیه کنیم، عوامل حرفه ای را به سینما آوردیم و استفاده کردیم. فراموش نکنیم که ما گروهی داشتیم که در کنار هم دکور می ساخت، تبلیغات می کرد و این همبستگی از بین رفت، این شرایط هم پیش آمد.

لازم به ذکر است، برنامه زنده گیومه به تهیه نمایندگی حسین معصومی و گویندگی مهدی طهماسبی و کارشناسی علی جعفری از رادیو نمایش روی آنتن میرود.