شکر برای مغز حکم ماده مخدر دارد! - مجله آیرخ

به گزارش خبرنگاران و به نقل از نیو اطلس، تحقیقات زیادی به ایجاد یک تصویر روشن از رابطه بین قند و سامانه پاداش مغز یاری نموده است، اگرچه هنوز شکاف های زیادی برای پر شدن وجود دارد.

اکنون دانشمندان دانمارکی با انجام آزمایشاتی روی خوک ها و توجه به اینکه چرا مدار پاداش مغز بعد از مصرف شیرینی جات روشن می گردد، در خصوص چگونگی تغییر شکل شیمیایی مغز به اطلاعات بیشتری دست یافته اند.

این تحقیق توسط دانشمندان دانشگاه آرهوس(Aarhus) دانمارک صورت گرفته است. محققان می گویند استفاده از خوک ها به جای مدل های معمولی حیوانات برای پیشرفت درک آنها از ارتباط بین مصرف قند با مغز صورت گرفته است.

این تحقیق همچنین برای جلوگیری از طیف وسیعی از فاکتورهای دیگر مانند بازی های ویدئویی، رابطه جنسی، روابط عاشقانه یا مواد غذایی دیگری که می خوریم که می توانند سامانه پاداش مغز را فعال نموده و باعث نوسانات شدید شوند، مفید بود.

سامانه پاداش مغز(Reward system) سامانه پیغام رسانی ویژه مغز است که بدن را از رفع شدن نیازهایش مطلع می نماید.

مایکل وینتردال سرپرست این مطالعه می گوید: خوک جایگزین مناسبی است، زیرا مغز این حیوان پیچیده تر از مغز جوندگان است و بیشتر شبیه به مغز انسان است و برای تصویربرداری از ساختارهای عمیق مغز با استفاده از اسکنر مغز انسان به اندازه کافی بزرگ است. مطالعه ما روی خوک ها، یک مجموعه کنترل شده را ارائه داد که تنها متغیر آن وجود یا عدم وجود قند در رژیم غذایی است.

آزمایشات بر روی هفت خوک انجام شد که طی یک دوره 12 روزه روزانه دو لیتر آب شکر می خوردند. دانشمندان قبل از روز اول، بعد از روز اول و بعد از روز دوازدهم از مغز این خوک ها تصویربرداری کردند تا هرگونه تغییر را مشاهده نمایند.

وینتردال می گوید: پس از گذشت 12 روز از مصرف قند، ما شاهد تغییرات اساسی در سامانه های ترشح دوپامین و مواد مخدر گونه در مغز آنها بودیم. در حقیقت، سامانه پاداش مغز یا سامانه اعتیاد که بخشی از شیمی مغز است که با رفاه و لذت همراه است، پس از اولین نوشیدن آب و شکر فعال شد.

این مطالعه یافته های مطالعات قبلی را در خصوص ارتباط مصرف قند و انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین که مغز در پاسخ به مصرف داروهای اعتیاد آور مانند کوکائین ترشح می نماید، تایید کرد.

میزان تأثیر قند بر روی این نوع مدارهای مغزی به اثرات داروهای اعتیاد آور تشبیه شده بود و دانشمندان در این مطالعه با تجزیه و تحلیل مغز خوک به نتیجه مشابهی رسیدند.

گوینتردال می گوید: اگر شکر بتواند تنها بعد از 12 روز سامانه پاداش مغز را تغییر دهد، همانطور که در خوک ها دیدیم، می توان فهمید که چرا محرک های طبیعی مانند یادگیری یا تعامل اجتماعی به پس زمینه رانده می شوند و با محرک های مصنوعی نظیر قند و موارد دیگر جایگزین می شوند.

وی اضافه نمود: همه ما به دنبال دسترسی و ترشح سریع دوپامین هستیم و اگر چیزی زودتر ما را به هدفمان برساند، آن را انتخاب می کنیم.

سامانه پاداش مغز(Reward system) سامانه پیغام رسانی ویژه مغز است که بدن را از رفع شدن نیازهایش مطلع می نماید. هر رویداد بیرونی یا تجربه ای با اتفاق هایی در مغز ما همراه است. احساس لذت نیز یکی از اتفاق هایی است که ما هر روزه آن را تجربه می کنیم. هنگامی که با دیدن دوستی احساس شادی می کنیم، در مسابقه ای پیروز می شویم یا حتی داروی لذت بخشی را مصرف می کنیم، مغز ما واکنش خاصی از خود نشان می دهد. این احساس لذت و پاداش با تغییراتی در مغز همراه است.

سامانه پاداش به گروهی از ساختارهای مغزی اشاره دارد که در برابر محرک های تقویت نماینده یا لذت بخش نظیر مواد مخدر و داروهای اعتیاد آور فعال می شوند. هنگامی که افراد در معرض محرکی لذت بخش قرار می گیرند، مغز آغاز به افزایش آزادسازی نُرُترنسمیتر(پیغام آور عصبی) دوپامین می نماید و فعالیت مناطق مغزی مرتبط با دوپامین افزایش می یابد.

جهت دوپامینی مزولیمبیک مهم ترین منطقه مغری مرتبط با لذت و پاداش است. این جهت، ناحیه تگمنتوم شکمی را به هسته های آکامبنس متصل می نماید. سامانه پاداش مغز مسئولیت تحریک (برای مثال خواستن، میل و تمایل به پاداش)، یادگیری مشارکتی (در درجه اول تقویت مثبت و شرطی شدن کلاسیک) و احساس مثبت، به خصوص برای حالت هایی که لذت را به عنوان یک مؤلفهٔ اصلی می شناسند، برای مثال شادی، سرخوشی و اشتیاق را بر عهده دارد.

پاداش یک ویژگی جذاب از یک محرک است که یک رفتار اعتیادآور را در فرد القا می نماید. یک آنالیز در زمینه علوم اعصاب، محرک مربوط به پاداش را به صورت روبرو توصیف نموده است: هر محرک، جسم، رویداد، فعالیت یا وضعیتی که پتانسیل ایجاد رویکرد و مصرف آن را دارد، تعریف یک پاداش است.

در شرطی شدن فعال، محرک پاداش به عنوان یک تقویت نماینده مثبت عمل می نماید، هرچند عکس این موضوع نیز صادق است، یعنی تقویت نماینده های مثبت نیز پاداش محسوب می شوند.

پاداش های اولیه، دسته ای از محرک های پاداش هستند که به بقای موجودات و فرزندان آن ها (فرگشت) یاری می نمایند و شامل پاداش های هوموستاتیک (برای مثال غذای خوشمزه) و پاداش های وابسته به فراوری مثل (مانند آمیزش جنسی یا مراقبت والدین) می شوند. پاداش های ذاتی، پاداش های بی قید و شرطی هستند که برای ما جذاب و تحریک نماینده هستند، زیرا ذاتاً لذت بخش هستند. پاداش های بیرونی (برای مثال پول یا دیدن برد تیم مورد علاقه) پاداش های شرطی هستند که رفتار جذاب و تحریک نماینده ای دارند، اما ذاتاً لذت بخش نیستند. در واقع پاداش های بیرونی بعد از شرطی شدن کلاسیک با پاداش های ذاتی احساس لذت را در فرد به وجود می آورند، برای مثال محرک پول به عنوان یک پاداش بیرونی، از توانایی برای برقراری امکانات برای فرزندان که یک پاداش ذاتی است، استخراج می گردد.

بقای موجودات زنده به معنای حداکثر کردن ارتباطشان با محرک های مفید و به حداقل رساندن ارتباط با محرک های مضر است. شناخت پاداش های گوناگون موجب بیشتر شدن احتمال زنده ماندن و فراوریمثل با استفاده از تکنیک هایی همچون یادگیری مشارکتی می گردد. بنابراین پاداش یک مکانیسم برای یاری کردن به افزایش آمادگی و سازگاری موجودات با محیط اطراف است.

این مطالعه در مجله Science Reports منتشر شده است.