سالک بیماری آندمیک در 19 استان، روند کاهشی این بیماری در ایران - مجله آیرخ

به گزارش ایسنا، محمدرضا شیرزادی با بیان اینکه سالک، یک بیماری انگلی تک یاخته ای میکروسکوپی در ایران است، گفت: سالک به وسیله پشه خاکی به انسان منتقل می شود و سبب بروز زخم پوستی می شود. این زخم ممکن است تا بیش از یک سال طول بکشد، ولی محل آن بعد از بهبودی تا انتها عمر باقی می ماند و موجب اذیت و آزار فرد می شود.

وی با اشاره به اینکه سالک با یک جوش کوچک شروع می شود، توضیح داد: این جوش در بسکمک از افراد مبتلا بزرگ شده و ایجاد زخم های بدشکل می کند. البته اشکال بیماری به صورت ضایعات غیر زخمی هم دیده می شود.

او با بیان اینکه دو نوع سالک شهری و روستایی وجود دارد، توضیح داد: سالک نوع شهری در شهر های کوچک و بزرگ به خصوص در منطقه های از شهر ها که زباله ها و نخاله ها تجمع دارند، بروز می کند. به دلیل نبودن ترشحات در سالک شهری به آن نوع خشک می گویند. این بیماری از فرد مبتلا به وسیله پشه خاکی به فرد سالم منتقل می شود. گاهی نیز سگ مبتلا به عنوان مخزن سالک شهری مطرح می شود.

وی اضافه کرد: در سالک شهری پس از 2 تا 8 ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک سرخ رنگی در محل گزش ظاهر می شود که پس از گذشت 2 تا 3 ماه ضایعه برجسته و نسبتا سفت می شود و کم کم در روی آن فرورفتگی ایجاد شده و به تدریج ضایعه به صورت زخمی باز درمی آید که حاشیه برجسته و معین دارد. سالک نوع شهری در شهر های مشهد، کرمان و بم شایع است، ولی از شهر های شیراز، نیشابور، سبزوار، یزد و قم هم گزارش شده است و ممکن است در هر منطقه شهری دیگر هم اتفاق افتد.

او درباره سالک نوع روستایی نیز اظهار کرد: به دلیل وجود ترشح در سالک نوع روستایی به آن نوع مرطوب گفته می شود. در سالک نوع روستایی انگل بیماری به وسیله پشه خاکی از موش های صحرایی به انسان منتقل می شود. معمولا حدود دو ماه پس از گزش پشه خاکی ضایعه به صورت جوش ظاهر شده، سپس زخمی و به سرعت بزرگ می شود. لبه های زخم معمولا برجسته و زخم دارای ترشح است.

شیرزادی با بیان اینکه سالک نوع روستایی در همه استان های کشور به جز استان های شمالی و شمال غربی وجود دارد، توضیح داد: اقامت و یا سابقه مسافرت بخصوص به منطقه ها روستایی استان های آلوده به تشخیص بیماری کمک می کند. سالک نوع روستایی در استان های اصفهان، فارس، خوزستان، کرمان، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، بوشهر، هرمزگان، سمنان، سیستان و بلوچستان، یزد، ایلام و ... وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه موارد سالک در کشور ما به شکل جدی رو به کاهش است، بیان نمود: با توجه به اقداماتی که در کشور اجرا شده است سال قبل 12 هزار و 911 مورد مبتلا به سالک داشتیم. البته بیماری سالک همچنان در 19 استان کشور آندمیک است.

او با تاکید بر اینکه مخزن اصلی بیماری سالک موش های صحرایی هستند، گفت: نمی توان آن ها را از بین برد، چون در بیابان ها زندگی می کنند؛ البته جونده کشی در حاشیه شهر ها انجام می شود، اما اگر مراقب نباشیم موش ها دوباره برای تغذیه از ریشه محصولات و درختان به حاشیه شهر ها و روستا ها مهاجرت می کنند و این سبب بروز طغیان بیماری می شود؛ بنابراین مراقبت از لانه موش های اطراف روستا برای کنترل بیماری بسیار مهم است؛ به شکلی که هر جا لانه موش ها در 1000 متری آخرین خانه روستا رؤیت شود باید اقدامات جونده کشی انجام شود.

وی با تاکید بر اهمیت پیشگیری از ابتلا به بیماری سالک، بیان نمود: نریختن زباله ها و نخاله های ساختمانی در اطراف منازل، استفاده از پشه بند، توری و پرده بهداشتی (دارای سوراخ های ریز و آغشته به حشره کش) به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، پوشیدن لباس های کاملا پوشیده با آستین های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب، استفاده از دارو های دور کننده حشرات به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، نرفتن به منطقه ها آلوده در هنگام غروب و در طی شب، نگهداری نکردن دام ها در نزدیکی محل سکونت، مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت و خانه های بهداشت در صورت بروز هر ضایعه مشکوک (هر ضایعه که بیش از 10 روز طول کشیده باشد) به خصوص اگر در محل زندگی بیماری وجود داشته باشد یا سابقه مسافرت داشته باشد و تکمیل دوره درمان از مهم ترین نکات برای پیشگیری از بروز بیماری است.

رییس گروه مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در انتها با اشاره به اینکه عدم مراجعه به موقع به مراکز بهداشتی موجب گسترده و بزرگ تر شدن ضایعه می شود، توضیح داد: با عدم مراجعه پاسخ به درمان مشکل تر و طولانی تر می شود. تشخیص بر اساس نمونه برداری از ضایعه انجام می شود و همه اقدامات بهداشتی و درمانی در مراکز بهداشتی رایگان انجام می شود.