استرس برای بچه خرخوان هاست! - مجله آیرخ

اوضاع در این حد بود که سال اول دبیرستان دلم نخواست درس بخوانم و 6 تا تجدیدی داشتم. بعدش هم دلم نخواست بخوانم و با وجود همه تلاش های مادرم شدم رفوزه. یادم است همین سال اول سه تا امتحان را قرار شد از اداره سؤال بدهند و همان سه تا را هم نمراتی گرفتم که خب... از بیانشان بگذریم.

خلاصه به خوبی و خوشی مردود شدم و سال بعد و بعد و بعدش را هم دلم نخواست درس بخوانم. هر روز تعهد می دادم و مادرم هم زیاد به مدرسه کشانده می شد. دبیرها دوره اش می کردند و یک روز سال ها بعدش برایم تعریف کرد که یک بار آمده و کارشان را یک سره کرده، از دبیر ادبیات اوضاعم را پرسیده و او هم گفته من عالی هستم.

بعد مادرم به بقیه دبیرها گفته شاید دختر من ادیب و نویسنده خوبی شود اما محال است که فیزیکدان، شیمیدان، زیست شناس و... شود. گفته اشتباه از سمت آنهاست و بهتر است این سیستم غلط که از بچه اش توقع دارد در همه درس ها بیست بگیرد، اصلاح شود. در یک مجله مطلبی هم خوانده بودم درباره اینیشتین که تیترش این بود: دانشجوی مردودی، پدر تئوری نسبیت شد و همین هم مدام به من انگیزه می داد که اتفاقی نیفتاده است.

این را هم بگویم.... خواهرزاده ای دارم که یک سال از من کوچک تر است، وقتی مردود شدم با هم شدیم همکلاس، حالا زهرای بچه خرخوان و خاله درس نخوان شده اند همکلاسی. رسیده ایم به سال آخر و امتحانات نهایی. زهرا هر روز درس می خواند و زینب خیلی خونسرد با حالت مرور کردن یک اندیشمند کتاب ها را ورق می زند، گویی کل سال مشغول بلعیدن این کتاب ها بوده و حالا نیازی به مرورشان ندارد.

تمام مدت امتحانات نهایی من با خونسردی درس خواندم و او با استرس. کم کم با مرور زهرا و بقیه خرخوان ها فهمیدم که اصلا استرس برای بچه درسخوان هاست و آن را که درس نخوانده شرایطی است مشابه آن را که حساب پاک است و این حرف ها... تصویر قیافه های ترسان لرزان آن سال بچه ها از یادم نرفت و نمی رود خلاصه، همین طور تصویر آرامش لج دربیار خودم.

گذشت تا سال ها بعد که معلمی را تجربه کردم. شدم معلم ادبیات بچه های پیش دانشگاهی و سوم دبیرستان، بچه هایی که ترس کنکور از بسکمک شان خواب شبانه را هم گرفته بود. حالا استرس شان را طور دیگری می دیدم و درک می کردم، نه در قالب یک دانش آموز که یک دبیر، یک آدم بزرگسال بودم و می دیدم چطور باید روزهای عمرشان را نفهمند، نخندند و شادی نکنند که کنکور نزدیک است و دریافت نمره بهتر مهم است.

حالا علاوه بر اینها خوب می فهمیدم مادرم چه کار بزرگی انجام داده که گذاشته زندگی کنم، نگران رتبه کنکور و میانگین نمراتم نبوده، می دانم توی دلش حتما بوده و چیزی نمی گفته... .

من راهم را پیدا کردم، آن سال ها هم که بچه ها کتاب های درسی را صد بار قورت می دادند، از کتاب های شهید مطهری و دکتر شریعتی گرفته تا رمان های کلاسیک و دنیای سوفی و... را خوانده ام، نصفش را هم یواشکی توی مدرسه و گاهی هم وسط کلاس. فکر می کنم به خاطر همین ها بوده که راهم را پیدا کرده ام، ادبیات نخوانده ام که بروم کاری بی ربط با تحصیلم انجام دهم، کمی معلمی را تجربه کرده ام، کمی ویراستاری را و حالا یک روزنامه نگار نسبتا موفقم و یک داستان نویس خیلی وسواسی که شاید تا آخر عمرش نتواند یک مجموعه از نوشته هایش را جمع وجور و چاپ کند.

می دانم که الان دبیر هفتگ آقای رافتی دارد تامل کنان می گوید خانوم مرتضایی ! (فرد آخر فامیلی ام را اصولا همگی به رسمیت نمی شناسیم) این بود مطلب نوستالژیکی که خواستم برای امتحان نهایی بنویسید و من هم باید پاسخ بدهم بله همین است... نوستالژی های من خوشبختانه با بقیه فرق دارد، بیشتر بوی شادی و زندگی می دهد و کمتر استرس در آنها جریان دارد. کتاب درسی قورت نداده ام اما همان سال اول هم در کنکور قبول شده ام.

بعدش هم سال هاست به مادر شاگردانم، به برادرم، به رفقای اینستاگرامی ام، به همه خلاصه گفته ام دنیای ذهنی شان درباره درس خواندن بچه هایشان را به تفکرات مادر من گره بزنند، مادرم ضرر نکرد، من هم ضرر نکردم، زندگی کردیم و مطمئنم نسل ما بیش از هر نسل دیگری می داند آن استرس های پوچ امتحان نهایی، آن بی خوابی های شب های کنکور و آن همه ترس امتحان را می شود نداشت، نمره های کمتری گرفت، دانشگاه معمولی تری درس خواند اما لبخند عمیق تری داشت.

می شود واقعا مسرور تر بود و به جای کمک درسی های بی خاصیت کتاب هایی دست بچه ها بدهیم که دنیا را بهتر یاد بگیرند. اگر دو روز دیگر محکوم به توهین به سیستم آموزشی و نشر اکاذیب و اینها نشوم خوب است... اما بشوم هم مهم نیست، باز هم با صدای بلند می گویم مسرورم که در همه عمرم حتی یک شب به خاطر درس خواندن بی خوابی نکشیده ام.

زینب مرتضایی فرد روزنامه نگار و داستان نویسی که هیچ کس فرد آخر اسمش را به رسمیت نمی شناسد / روزنامه خبرنگاران